کارگزار گمرک یا در اصطلاح حق العملکار شخصی است، حقیقی یا حقوقی که به نمایندگی صاحب کالا یا نماینده صاحب کالا که خود می‌تواند یک کارگزار گمرکی باشد.

و در حقیقت دارای پروانه مخصوص از اداره گمرکات برای ترخیص کالا هستند و به نیابت از صاحب کالا تحت وکالتنامه ای که فرم آن توسط گمرک ایران تنظیم می شود.

و اختیارات کارگزاران گمرکی دروکالتنامه به تفکیک قید می شود، تشریفات گمرکی صاحبان کالا را انجام می دهند.

درباره این مطلب که کارگزار گمرک کیست و چه وظایفی دارد، در ادامه بیشتر توضیح داده می شود، البته باید به این نکته توجه شود که کارگزار یا حق العمل کار گمرک شخصیتی حقوقی دارد.

در حقیقت یک شرکت با گرفتن مجوز ها و پروانه های مربوطه از اداره گمرکات می تواند به عنوان کارگزار گمرک فعالیت خود را ادامه دهد.

گمرک چیست ؟

با توجه به شرایط اقتصادی جهان امروزه گمرک پیشرفت بسیاری کرده است و جایگاه ویژه ای در جهان دارد و رفته رفته نقش تجارت اهمیت زیادی را در اقتصاد ملی کشور نمایان می سازد. راه های مختلف تجارت پیچیده تر شده و هر روزه کارشناسایی تر می گردد و شناخت دقیق و مسایل مربوط به تجارت همانند بانک، حمل و نقل، بیمه و گمرک برای کارها ضروری شده است.

 برای پیشرفت تجارت در رقابت جهانی ، درک قوانین بین المللی ، کنسرانسیون ها و همچنین موافقت نامه ها برای در نظر گرفتن تجارت  و تصور صادرات یک شکل مهمی به خود گرفته است. برای رشد این امر باید واردکنندگان ، صادر کنندگان و همچنین رشته های بازرگانی در امور تجارت خارجی کار کنند، همچنین اطلاعات خود را در زمینه گمرکی و تجاری در بخش ملی و جهانی ارتقا دهند. امروزه گمرک ها نقش مهمی در تجارت های جهانی و دیگر موارد تجارتی، موسسات حمل و نقل، نقش مهمی در زمینه تجارت و بازرگانی ها به نمایش می گذارد.گمرکات جهانی وظیفه مجموعه عوامل مقررات و سیاست های تجاری ، اقتصادی، بهداشتی و امنیتی دارد و به کار نبردن هر یک از این عوامل در کنار هم و در نظر نگرفتن وظایف سازمانی ، کارایی متفاوتی را می دهد. رشد زیاد در عرصه تجارت و اهمیت بسیار به گمرک به عنوان یک عنصر کلیدی و مهم در تجارت و سرمایه گذاری بخش عمومی در سرمایه های خارجی دارد و همچنین از نتایج فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در کارایی گمرک و مسئولیت های جدیدی را دارا است.

کمرگ شامل سازمانی مهم و کار آمد است و همچنین محافظت از جامعه می باشد. در سازمان هایی که وابسته به جابه جایی کالا و همچنین مسافرین را کنترل می نماید گمرک است. سازمان بزرگ دیگر برای پیاده سازی درست برنامه ها و سیاست های مالی ، اقتصادی، و اجتماعی نیازمند سازمان گمرکی، کاربردی و اثر گذار هستند.

وظایف کارشناس گمرک :

  – نظارت مستقیم بر درستی عملکردها بر وظایف کارشناسان، بررسی و دیگر کارکنان تحت سرپرستی به دلیل اجرای درستی و منظم با قوانین و مقررات از پیش تعیین شده.

– تقسیم وظایف میان کارشناسان و کارمندان دیگر تحت سرپرستی و کنترل درستی فعالیت ها برای بررسی ها.

– رسیدگی به درخواست های ارباب و رجوع در رابطه با مسایل اضافه دیگر و اختلافات به وجود آمده از هزینه های اضافه از تعرفه گفته شده کالا و اجرای قوانین و مقررات

– امضا پروانه گمرکی از انجام درست کارها  بعد از اطمینان پیدا کردن و رعایت تمامی قوانین و مقررات با توجه به شرایط ورود و ترخیص کالا

  – ارزیابی تمامی نقاط قوت و ضعف پرسنل با توجه به سرپرستی و تقسیم کارها و توانایی آن ها.

– بررسی و نمایش راه های برای برطرف کردن مشکل و دقت لازمه جهت سرعت عمل در کارها و چگونگی انجام وظایف کارها

– راهکارهای مناسب عملی به پرسنل برای افزایش کارهای دانش فنی و تجربه شغلی آن ها

– کنترل همیشگی بر ثبت و ضبط و نگهداری دفاتر و سندهای مربوطه

– انجام بقیه کارهای واگذار شده

کارگزار گمرک کیست ؟

این شخص یا شرکت یعنی کارگزار گمرک با انجام مراحل پیش از اظهار و حضور در گمرک و انجام اظهار گمرکی به ترخیص کالا اقدام نماید.

البته هر فردی که به نمایندگی از صاحب کالا اقدام به ترخیص کالا نماید یک ترخیص کار است ولی الزاماً یک کارگزار گمرکی نیست.

احراز این هویت در گمرکات کشور منوط به صلاحیت‌ها و کسب شایستگی‌هایی در جهت پذیرش گمرک و کسب پروانه کارگزاری گمرک می‌باشد.

اگر ترخیص کار یا کارگزار گمرکی کالا قاچاق کند، علاوه بر ابطال پروانه کارگزاری گمرکیشان مشمول مقررات قاچاق نیز می شوند.

اما به اطلاعتان می رسانیم که ابطال پرونده کارگزاری گمرکی، ترخیص کار مانع از انجام تشریفات گمرکی اظهارنامه هایی که قبل از تاریخ ابطال به آن ها داده شده است نمی شود.

اگر شما انجام کار ترخیص خود را به کارگزار گمرکی ای بسپارید که در انجام تشریفات گمرکی سهل انگاری کند و اظهارنامه ای خلاف تنظیم کند که شما متضمن زیان مالی گردید، در صورت اثبات خلاف کاری کارگزار گمرکی پروانه کارگزار گمرکی ابطال می گردد یا به صورت تعلیق در می آید.

چنانچه کارگزار گمرکی نماینده ای را از جانب خود برای ترخیص کالا معرفی نماید، خودش مسئول اعمال کارکنانش است.

وجود افراد متخصص برای انجام تشریفات گمرکی برای یک شرکت ترخیص کالا الزامی است.

حتی شرکت حمل و نقلی هم که می خواهد کار ترخیص کالا از گمرک را انجام دهد، برای انجام تشریفات گمرکی باید دارای پروانه کارگزاری گمرک باشد.

اما جهت انجام تشریفات گمرکی حمل و ترانزیت نیازی به پرونده کارگزاری گمرکی و وکالت نامه نیست،  بارنامه سندی است که در اینجا کفایت می کند.

برای دریافت پروانه کارگزاری گمرک باید شرایط زیر را داشته باشید:

• شخص باید تابعیت ایران داشته باشد.
• گواهی عدم سو پیشینه داشته باشد.
• حداقل مدرک کاردانی در رشته امور گمرکی یا کارشناسی در سایر رشته ها
• کارمند دولتی نباید باشد.
• سن فرد باید بالای 26 سال باشد.
• داشتن کارت بازرگانی از شرایط لازم برای متقاضیان پروانه کارگزاری گمرک محسوب می شود.
• برای تمدید پروانه کارگزاری گمرکی باید بدهی مالیاتی نداشته باشید.

البته در قسمت های بعدی نیز به طور کامل درباره کارگزار رسمی گمرک توضیحات مبسوطی داده شده است.

حق العمل کار یا کارگزار رسمی گمرک

قبلاً هر فردی می‌توانست تا ۱۰ مرتبه در سال ترخیص کالای دیگران را با وکالت نامه قانونی انجام دهد که این قانون از چند سال پیش لغو شده‌ است.

در حال حاضر فقط کارگزار گمرکی (حق العمل کاران) دارای پروانه معتبر از گمرک و کارمندان تمام وقت به عنوان نماینده شرکت از طرف شرکت‌ها که با وجود وکالت نامه قانونی از جانب شرکت به‌طور دائم به ترخیص کالای مربوط به آن شرکت می‌پردازند به عنوان ترخیص کار نزد گمرک وجاهت قانونی دارند.

در غیر از این دو مورد شخص باید به عنوان یک کارگزار گمرکی (حق‌العملکار) وجاهت قانونی داشته باشد اشخاص حقیقی می‌توانند خود نسبت به ترخیص کالای خود اقدام یا از خدمات کارگزاران گمرکی برای ترخیص استفاده کنند. (تبصره ۳ و ۴ ماده ۵۸ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب سال ۱۳۹۱هیئت وزیران)

شرایط احراز

پروانه کارگزاری گمرک به افرادی تعلق می‌گیرد که دارای شرایط زیر باشند:

• حداقل سن ۲۵ سال و بالاتر
• نداشتن سابقه کیفری و عدم و جود سوابق قاچاق کالا در گمرکات کشور
• حداقل مدرک تحصیلی فوق دیپلم امور گمرکی، یا لیسانس و بالاتر در سایر رشته‌ها
• عدم اشتغال دولتی
• پذیرش در امتحان کارگزاری گمرکی (حق العمل کاری) که از طرف گمرک برگزار می‌شود

وظایف کارگزار گمرکی

می‌توان وظایف کارگزار را در موارد زیر خلاصه نمود:

1. فرامین صاحب کالا را که در جهت ترخیص کالا ارائه می‌نماید انجام دهد.
2. در صورت درخواست صاحب کالا سایر مراحل واردات یا صادرات کالا را پیگیری و کنترل نماید.
3. کارگزار به عواید مالی صاحب کالا بی نظر است و در جهت منافع صاحب کالا با استفاده از قانون تلاش می‌کند.
4. کارگزار باید از طرف صاحب کالا امین و امانتدار باشد.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون حوزه صادرات واردات در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.