کریپتو پانک‌ (CryptoPunk) به هر یک از دارایی‌هایی کلکسیونی از هنر دیجیتال گفته می‌شود که توسط توکن‌های غیرقابل‌تعویض (NFT) در بلاک چین اتریوم ارائه می‌شوند. در مجموع، ۱۰,۰۰۰ پانک کوچک به سبک ۸ بیتی وجود دارد که همگی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند. سبک ۸ بیتی‌ نمایان‌گر ۲۵۶ رنگ به‌‌کاررفته در هر تصویر است.

این کریپتوپانک‌ها یکی از اولین پروژه‌های معروف توکن غیرقابل‌تعویض و الهام‌بخش بسیاری از هنرمندان ارزهای دیجیتال بودند و حتی به توسعه استاندارد توکن ERC-721 برای دارایی‌های دیجیتال کلکسیونی کمک کردند.

پروژه کریپتو پانک در سال ۲۰۲۱ و پس از فروش برخی کریپتوپانک‌ها به قیمت چندین میلیون دلار، محبوبیت بیشتری پیدا کرد؛ درواقع، کریپتوپانک‌ها از جمله گران‌ترین توکن‌های غیرقابل‌تعویض هستند.

در نگاه اول، این چهره‌های کوچک و پیکسلی با مربع‌های کوچک‌شان چندان خاص به نظر نمی‌رسند؛ بعضی از آنها در حال سیگارکشیدن هستند و بعضی دیگر کلاه بر سر دارند. برخی حتی بیگانه‌هایی غیرزمینی هستند. اما، وقتی صحبت از توکن‌های غیرقابل‌تعویض می‌شود، ظاهر این تصاویر کوچک می‌تواند فریبنده باشد.

فقط یکی از این پانک‌های به‌ظاهر خنده‌دار احتمالاً می‌تواند ارزشی معادل با آپارتمانی کوچک یا حتی عمارتی وسیع در یکی از بهترین نقاط جهان داشته باشد. این کریپتوپانک‌های ۸ بیتی مجموعه‌ای از توکن‌های غیرقابل‌تعویض هستند که در حال حاضر متقاضی بسیاری دارند. این تصاویر کوچک یکی از اولین پروژه‌های تاریخ توکن‌های غیرقابل‌تعویض هستند.

راه‌اندازی کریپتو پانک‌ ها توسط شرکت Larva Labs (2017)

پروژه کریپتو پانکس یک مجموعه از تصاویر 24×24 پیکسل با فرمت 8 بیتی از شخصیت‌های متفاوت و غیرعادی است. در کل تعداد 10 هزار از آن‌ها وجود دارد که هر یک دارای شخصیت بصری مخصوص به خود و یک ترکیب تصادفی یکتا از ویژگی‌های متمایز هستند.

برای مثال در این بین، 6039 شخصیت مرد و 3840 شخصیت زن وجود دارند. 696 عدد از آن‌ها رژ لب دارند، 303 عدد با ریش قصابی هستند، 286 پانک عینک سه‌بعدی بر چشم زده‌اند و 78 پانک دندان ‌خرگوشی دارند. همچنین 8 شخصیت‌ هیچ ویژگی بارزی ندارند که به آن‌ها پانک‌های اولیه گفته می‌شود. تنها یک شخصیت پانک با 7 ویژگی وجود دارد:

کریپتو پانک 8348، یک مرد ریش‌بلند، دندان‌خرگوشی، سیگار به لب، با یک خال و گوشواره که عینکی کلاسیک به چشم دارد و یک کلاه لبه‌دار بر سر گذاشته است.

انواع کریپتوپانک

در پروژه کریپتوپانک، 10,000 توکن منحصر به فرد بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شد. اکثر این پانک‌ها تصاویر انسان هستند، اما 88 زامبی، 24 میمون و 9 آدم فضایی نیز وجود دارد که به عنوان پانک‌های ویژه مشخص می‌شوند. کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴ که یکی از ۹ توکن NFT آدم فضایی است، در ۱۰ مارس ۲۰۲۱ (۲۰ اسفند ۱۳۹۹) با قیمت ۴۲۰۰ رمز ارز اتر (ETH) معادل حدود ۷.۵ میلیون دلار (با توجه به قیمت اتر در زمان معامله) فروخته شد که گران‌ترین مبادله NFT تاکنون نیز بوده است. این پانک توسط آدرس 0xf4b4a58974524e183c275f3c6ea895bc2368e738 در شبکه اتریوم خریداری شده و این خرید اولین فعالیت این آدرس در شبکه بود. قبل از این، رکورد گران‌ترین توکن در اختیار هنرمند دیجیتال، بیپل (Beeple) برای قطعه “CROSSROAD” بود که در ۲۴ فوریه ۲۰۲۱ (۶ اسفند ۱۳۹۹) به قیمت ۶.۶ میلیون دلار فروخته شد.

آدرس 0x03911fecabd6b4809c88e2e6eb856ec932b2ee3e که پانک آدم فضایی را فروخت، برای اولین بار کریپتو پانک شماره ۷۸۰۴ را در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۸ (۲۰ دی ۱۳۹۶) با قیمت ۱۲ اتر به ارزش ۱۵,۰۰۰ دلار در آن زمان خریده بود و مشخصا این آدرس از سرمایه گذاری اولیه خود سود کلانی کسب کرد. همچنین این آدرس در ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ (۳ اسفند ۱۳۹۹)‌ یک کریپتوپانک میمون را به قیمت ۸۰۰ اتر، مبلغی حدود ۱.۲ میلیون دلار به فروش رساند.

کریپتوپانک و توکن غیرقابل تعویض

توکن غیر قابل تعویض (NFT) نوعی توکن رمزنگاری شده بوده که نشان دهنده چیزی منحصر به فرد است. به عبارت دیگر، توکن‌های غیرقابل تعویض با مشخصات انحصاری خود، مثل دارایی‌های رمزنگاری شده مانند بیت کوین، قابل تعویض نیستند. برای ایجاد کمیابی یا انحصار دیجیتال می‌توان از توکن‌های غیر قابل تعویض استفاده کرد. NFT ها به اشکال مختلف وجود دارد؛ برخی از آن‌ها مانند کارت‌های بیس‌بال دیجیتال، در برخی بازی‌ها، برای آثار هنری، حیوانات خانگی دیجیتال شبیه تاماگوتچی (Tamagotchi) و دیگر اشکال.

پروژه کریپتوپانک پس از فروش پانک شماره ۲۸۹۰ به قیمت ۶۰۵ رمز ارز اتر (در زمان معامله ۷۶۱.۸۸۹ دلار)، در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۱ (۴ بهمن ۱۳۹۹)، دوباره بر سر زبان‌ها افتاد. پانک دیگر، کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶ به قیمت ۶۵۰ اتر فروخته شد که در آن زمان معامله معادل ۱.۲۴ میلیون دلار بود. پیشنهادات زیادی برای CryptoPunk وجود دارد تا آن را به عنوان یک پروژه جذاب سرپا نگه‌ دارد. کریپتوپانک در حال حاضر محبوب‌ترین بازار هنری NFT نسبت به دیگر پروژه‌های این حوزه بوده به طوری که گردش مالی در آن نسبت به پروژه دوم NFTها بیش از سه برابر است.

دلیل ارزشمند بودن کریپتوپانک چیست؟

کریپتوپانک ها کار خاصی را انجام نمی دهند و هیچ عملکرد خاصی در پشت ان نهفته نیست، به همین دلیل افراد بسیاری از محبوبیت کریپتوپانک ها تعجب کرده اند و این موضوع برای انها بسیار شگفت انگیز بوده است.

یکی از سرمایه گذاران بازار ارزهای دیجیتال در ارتباط با کریپتوپانک ها بیان نموده است که کریپتوپانک ها دارای جذابیت 8 بیتی هستند و آواتارهای جالبی می باشند. این کریپتوپانک ها به تعداد 10000 عدد در بازار وجود دارند و به دلیل اینکه کمیاب می باشند، دلیل کافی برای ارزشمند شدن می باشد. همانطور که گفته شد این کریپتوپانک ها طبق ساختار و الگوریتمی ایجاد شده اند و هر کدام متفاوت می باشند و ممکن است هر کدام الگوی کمیاب تری داشته باشند و این موضوع سبب بالاتر رفتن ارزش انها شده است.

مت هال Matt Hall یکی از بنیان گذاران کریپتوپانک، بیان نموده است که هدف آنها خلق کردن چیزی می باشد که کمیاب و نادر باشد. در واقع زمانی که کریپتوپانک ها به وجود آمدند به صورتی ایجاد شده بودند که امکان تغییر در هیچ یک از انها وجود نداشت.

کریپتوپانک چگونه کار می‌کند؟

در زمان راه‌اندازی پروژۀ کریپتو پانک پروتکل توکن ERC-721 که اکنون برای توکن‌های غیرقابل‌تعویض استفاده می‌شود، حتی وجود نداشت. لاروالبز مجبور بود با آنچه که در اختیار داشت، کار کند: استاندارد توکن ERC-20.

در نهایت، تیم لاروالبز با روشی نوآورانه کد ERC-20 را برای تولید توکن‌های غیرقابل‌تعویض اصلاح کرد تا از آن برای توسعه استاندارد ERC-721 الهام بگیرد.

اگر به این توکن در اتراسکن نگاهی بیندازیم، شاهد عرضه حداکثر ۱۰,۰۰۰ توکن هستیم. اگرچه پانک‌ها استاندارد ERC-20 را نشان می‌دهند، آنها را نمی‌توان توکن‌های مشابهی دانست.

می‌توانید با هش‌کردن تصویر مرجع و مقایسه آن با یک هش تصویر ویژه در قرارداد توکن، اصالت هر کریپتوپانک را ارزیابی کنید.

از آنجا که تصاویر برای ذخیره در بلاک چین خیلی بزرگ هستند، لاروالبز تصویری ترکیبی از تمام ۱۰,۰۰۰ پانک ایجاد کرده است و هشی از آن را در قرارداد توکن‌ کریپتو پانک‌ جای داده است.

اگر یک کریپتو پانک داشته باشید، از کجا مشخص می‌شود که کدام‌یک را در اختیار دارید؟ هر توکن کریپتو پانک حاوی فراداده‌ای است که به موقعیت آن در تصویر ترکیبی پانک‌ها اشاره دارد. به‌عنوان مثال، کریپتوپانک شماره ۷۸۰۴ به ۷۸۰۴مین پانک در تصویر ترکیبی و بزرگ پانک‌ها اشاره دارد.

از کجا می‌توان کریپتو پانک خرید؟

در کنار طراحی خود کریپتوپانک‌ها، لاروالبز همچنین بازار اختصاصی خود را روی وب‌سایت CryptoPunks ایجاد کرده است که کاربران می‌توانند پیشنهاد خرید یا فروش کریپتوپانک‌ها را در آن ثبت کنند. با نصب و اتصال کیف پول متامسک (MetaMask) می‌توانید با این بازار در تعامل باشید.

علاوه بر این، کریپتوپانک‌ها به بازار پیشرو توکن‌های غیرقابل‌تعویض به‌نام اُپن‌‌سی (OpenSea) روی پلتفرم اتریوم نیز راه یافته‌اند. البته، این پانک‌های پیکسلی اندکی متفاوت هستند. آنها در توکن‌های ERC-721 پیچیده شده‌اند و در بازارهای توکن‌های غیرقابل‌تعویض قابل‌‌معامله هستند. منظور از پیچیده‌شدن (wrapping) متصل‌کردن ارزش یک توکن به ارزش توکن دیگر است.

هر کریپتوپانک با استاندارد ERC-721 به‌راحتی قابل‌تبدیل به فرم اولیه ERC-20 است. فرآیند پیچیده‌شدن این توکن‌ها در پلتفرم Wrapped Punks انجام می‌شود و با کیف پول متامسکی که حاوی کریپتو پانک باشد نیز قابل‌اجرا است.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی در مسیر یادگیری مهارت های حرفه ای، پیشرفت شغلی، کارآفرینی و توسعه کسب و کار با بهره مندی از دانش و تجربه اساتید متخصص و دارا بودن کادری مجرب در کنار فراهم آوردن محیطی پویا با امکانات روز آموزشی، با افتخار در کنار شما خواهد بود. امیدواریم بتوانیم نقش و سهمی موثر در آینده، جایگاه شغلی و اجتماعی شما مردم کشور عزیزمان ایران داشته باشیم و رسالت اجتماعی خود را به نحو احسن ایفا نماییم.