فعالیت تجاری و صادرات مراحل مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها امور گمرکی و ترخیص کالا است. مشابه این رویه برای واردات نیز وجود دارد. ما در این مقاله صفر تا صد ترخیص کالای صادراتی از گمرک، هزینه، مراحل و نحوه انجام آن را را توضیح داده‌ایم.

منظور از ترخیص کالا از گمرک چیست؟

نحوه ترخیص کالا از گمرک به کلیه اقداماتی گفته می‌شود که براساس آن یک کالا مجوز صدور یا ورود به یک کشور را دریافت می‌کند. اصلی‌ترین محل برای ترخیص کالا، گمرک بوده که کالاها بعد از ورود به آن و طی کردن برخی مراحل، مجوز لازم برای ورود یا خروج از یک کشور را دریافت می‌کنند.

گاهی اوقات صادرکننده یا واردکننده خود اقدام به انجام این کار می‌کند. اما در بسیاری اوقات یک نفر به نمایندگی از آنها قبول مسئولیت کرده و در مقابل دستمزد خود را دریافت می‌کند. به چنین فردی اصطلاحا ترخیص‌کار می‌گویند.

با این حال، برای انجام این کار باید یک سری شرایط را دارا بود. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به داشتن کارت بازرگانی اشاره کرد. نحوه ترخیص کالا از گمرک و دریافت مجوز در این خصوص یکی دیگر از الزامات قانونی برای انجام این کار است.

ضمن آنکه هزینه ترخیص کالا نیز همواره برای صادرکنندگان و واردکنندگان محل سوال است. در اینجا در کنار شما هستیم تا صفر تا صد ترخیص کالا از گمرک را شرح دهیم.

معمولا در صادرات کالا به سه نوع مختلف از کالا برخواهیم خورد. برخی از آنها مجاز صادراتی، برخی دیگر مشروط صادراتی و در نهایت گروه آخر ممنوع صادراتی است.

برای ترخیص کالای صادراتی باید مجوز لازم برای هر کدام از این گروه‌ها گرفته شود. ضمن آنکه برخی از محصولات وجود دارند که صادرات آنها نیازمند اخذ مجوز از برخی ارگان‌های دولتی است.

از جمله این نمونه‌ها می‌توان به اخذ مجوز از سازمان انرژی اتمی ایران در صادرات برخی محصولات مانند فلز قراضه اشاه کرد. از طرف دیگر صادرات خود به دو روش مختلف یعنی صادرات موقت و صادرات قطعی تقسیم‌بندی می‌شود که این دو از منظر هزینه‌ ترخیص کالا با یکدیگر متفاوت هستند.

به گونه‌ای که در صادرات قطعی صرفا هزینه‌های بارگیری، تخلیه، انجام آزمایش و تعرفه پرداخت می‌شود. در واقع صادرات موقت به نوعی از پرداخت کردن برخی هزینه‌ها مانند سود بازرگانی یا حقوق گمرکی معاف است. این در حالی است که صادرات موقت اینگونه نیست. ترخیص کالا در گمرک چندین مزیت دارد که مهم‌ترین آنها از قرار زیر است.

مزایای ترخیص کالا از گمرک

• قانونی شدن تجارت کالا: ترخیص کالا و طی کردن مراحل قانونی آن از طریق گمرک، باعث می‌شود تا مبادله آن نیز جنبه قانونی و رسمی به خود بگیرد. همانطور که برای ایجاد یک منزل مسکونی نیازمند اخذ مجوز و در نظر گرفتن برخی الزامات قانونی بوده، صدور و ورود کالا نیز باید پروسه‌های قانونی لازم را رد کند.
• تعیین ارزش گمرکی کالای صادراتی: از مزایای دیگر ترخیص کالا (Customs Clearance) می‌توان به تعیین ارزش و قیمت کالای مورد نظر طی این فرایند اشاره کرد. براساس قانون نهادهای رسمی پیش‌تر اقدام به ارزش‌گذاری قیمتی اقلام صادراتی کرده و آنها را در اختیار ارگان‌های مختلف از جمله گمرک قرار می‌‌دهند.
• پرداخت هزینه‌های گمرکی: از طریق فرایند ترخیص کالا، صادرکنندگان و واردکنندگان هزینه‌های لازم برای ورود یا خروج کالا از جمله عوارض را پرداخت می‌کنند. بنابراین نیاز نیست تا در مراحل دیگر این هزینه‌ها را پرداخت کنند.

۲. مراحل ترخیص کالا چیست؟

همانطور که در مراحل صادرات و واردات کالا مشاهده نمودید بازرگانان قبل از گمرک فعالیت های مختلفی را می بایست انجام دهند. مثل اخذ مجوزهای ورود و ثبت سفارش (در رویه واردات) و در صادرات بسته بندی کالا و انجام امور بانکی ( در رویه صادرات). در هنگامی که کالا برای ورود به کشور و یا خروج کالا به محوطه گمرکی وارد می شود مجموعه فعالیت هایی تحت عنوان اظهار گمرکی و ترخیص گمرکی شروع می شود.

۲.۱ ) مراحل اظهار کالا در گمرک

۲.۲ ) مراحل ترخیص کالا و صدور پروانه ترخیص

یکی از مواردی که در ترخیص کالا بسیار مهم است قرارگیری کالا در مسیر های گمرکی است. مسیر سبز و زرد و قرمز گمرکی یکی از نکات کلیدی در حوزه ترخیص کالا است.

۲.۳ ) مراحل ارزش گذاری کالا

در زمانی که فرآیند ترخیص کالا صورت می گیرد، یکی از موارد ضروری، تعیین ارزش کالا های ترخیص شده می باشد. ارزش کالا ها از جمله اطلاعاتی است که یک ترخیص کار گمرک و یک تاجر با سابقه باید به آن توجه داشته باشند. گمرک از قبل بانک اطلاعاتی از ارزش انواع کالا ها در سامانه خود در اختیار دارد که شما می توانید ارزش کالای خود را در این سامانه جستجو نمایید. سامانه TSC برای جستجوی ارزش کالا تهیه شده است.

ممکن است شما نیاز به ارزیابی ارزش کالای خود داشته باشید (در مواردی که ارزش اعلامی گمرک را نمی پذیرد یا کالای شما دارای مشخصاتی است که در گمرک قبلا ثبت نگردیده است) برای این منظور می بایست وارد رویه ارزش گذاری کالا شوید که در شکل زیر نشان داده شده است:

۲.۴ ) مراحل ورود کالا به محوطه گمرکی

به صورت کلی برای ورود کالا به محوطه گمرکی شما مجوز داشته باشید. این فرآیند بسیار ساده است و در شکل زیر برای کالای صادراتی نمایش داده شده است. در کالاهای واردای این رویه اکثر توسط ارائه مانیفست توسط شرکتهای حمل و نقل به ترمینالهای ورودی انجام می شود.

۲.۵ ) مراحل خروج کالا از محوطه گمرکی

در هنگام خروج کالا از محوطه گمرکی شما نیاز به مجوز خاص دارید و با داشتن پروانه صادراتی، کالای خود را بارگیری کرده و می توانید به درب خروج گمرک مراجعه نمایید. طبق قوانین گمرکی درب خروج گمرک می تواند مجدداً بر اساس صلاحدید کل فرآیند ترخیص را مجدد ارزیابی نماید و سپس اجازه خروج دهد.

در اکثر موارد این رویه رابر اساس ارزیابی ریسک انجام می دهند و نیازی به ارزیابی مجدد نیست (این موضوع بسته به ارزیاب درب خروج دارد). اکثرا در دربهای خروج از دستگاه های ایکس ری به منظور بررسی محموله با پروانه صادراتی استفاده می شود.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه موارد در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.