طبق آخرین گزارش کافه بازار، کلمه بازی در صدر جدول جستجوهای کافه بازار قرار گرفته است. همین موضوع باعث شد به بررسی این موضوع پرداخته و ببینیم صنعت بازی سازی ایران در چه حالی است؟

در پس پرده کلمه‌ای که در میان روزانه 5 میلیون سرچ بزرگترین مرجع دانلود اپلیکیشن کشور به کرات مورد جستجو قرار گرفته؛ صنعتی چشم نوازی می‌کند که در جهان نسبت به بسیاری از صنایع همچون صنعت سینما پتانسیل درآمدزایی بیشتری دارد.

 بازی‌هایی نظیر GTA V و CALL OF DUTY مهر تاییدی بر این ادعا هستند. طبق گزارشات اعلام شده، ارزش بازار جهانی بازی های ویدیویی در سال 2018 به بیش از 137 میلیارد دلار رسیده و برای اولین بار، بازی‌های گوشی‌های هوشمند بیش از نیمی از درآمدها را متعلق به خود کرده‌اند. این جمله در بردارنده پیام مهمی است که باید روی آن تامل کرد. مسیر رشد بازار این صنعت در چند سال گذشته و همچنین پیش‌بینی‌های بازار آینده صنعت بازی در جهان، نشان از ظهور صنعتی قدرتمند‌تر از سینما می دهد.

بازی زبان مشترکی میان کل مردم جهان است. همین امتیاز ویژه‌ صنعت بازی، توان فعالیت در عرصه‌های بین المللی برای استودیوهای بازی‌سازی را محیا می‌کند.

طبق آخرین گزارشات اعلام شده توسط موسسه دایرک، تعداد بازیکنان موبایلی در کشور ما به بیش از 24 میلیون و 700 هزار نفر می رسد. زمانی که این کلمه در میان فهرست 100 جستجوی برتر در گزارش فصلی تابستان 98 کافه بازار قرار می‌گیرد؛ نشان از جایگاه بالا بازی در بین کاربران گوشی های هوشمند می دهد. کما اینکه در رتبه‌های بعدی نیز کلمات مرتبط به بازی بارها و بارها تکرار شده است.

اما نکته مهم در این است: چند درصد این بازار در اختیار بازی‌سازهای بومی است و صنعت بازی سازی ایران چه وضعیتی دارد؟

زمانی که به دنبال پاسخ این سوال بگردیم، بدون هیچ فوت وقتی متوجه خواهیم شد سهم بازی سازهای ایرانی در این بازار قدرتمند بسیار ناچیز و حتی شاید پایین‌تر از ده درصد است.

شاید عدم کیفیت لازم بازی‌های داخلی و عدم آشنایی سرمایه گذاران داخلی با صنعت بازی را بتوان به عنوان مهم‌ترین دلیل پیشرفت بازی سازهای خارجی در بازار داخلی شمرد.

همین امر موجب خروج میزان قابل توجهی ارز از کشور می شود، به طوری که طبق گزارشات دایرک، تنها در بازی CLASH OF CLANS هر بازیکن ایرانی به طور میانگین 22 هزار تومان هزینه کرده است. این رقم با توجه به میزان مخاطبان این بازی مبلغ قابل توجهی است.

حال آنکه با شناخت سلیقه مخاطب و رعایت اصول و مبانی هنر بازی سازی، ضمن اینکه می توان سهم بیشتری در این بازار قدرتمند داشت؛ حتی می‌توان مانع خروج ارز از کشور شد. صد البته نباید از این موضوع فاکتور بگیریم که با ورود به بازارهای بین‌المللی زمینه ارزآوری برای کشور را نیز فراهم می‌کنیم. صادرات بازی با توجه به گرافیک‌هایی که در چند مورد بازی ایرانی مانند کوییزآف کینگز، آمیرزا و…به راحتی قابل مشاهده است. ایده‌های بکری که می‌تواند در فرهنگ ایرانی جا خوش کرده باشد، رویای دوری نیست. کافیست کمی تفکر و شناخت را بن مایه‌اش قرار دهیم تا به نتیجه برسیم.

در کنار وجود پتانسیل درآمدزایی این صنعت، نباید از دیگر تاثیرات مثبت آن غافل شد. در ماه اکتبر سال 2015، گروهی از دانشمندان در شهر واشنگتن آمریکا گرد هم آمدند تا در همایش سالیانه مغز و اعصاب شرکت کنند. یکی از مباحث پیش آمده، پیرامون بازی‌های ویدیویی و تاثیرات مختلف آن ها بود. مطالعات صورت گرفته و اظهار نظر دانشمندان در این همایش نشان می دهد که با رشد و توسعه بازی های ویدیویی، این سرگرمی نه تنها تاثیر مخربی بر ذهن فرد ندارد، بلکه باعث رشد و شکوفایی استعدادهای مختلف وی نیز می‌شود.

برای مثال در بازی های سبک استراتژی، ذهن گیمر درگیر مدیریت کردن بخش‌های مختلفی به شکل همزمان می‌شود. در نتیجه همین مساله تاثیر مثبتی بر زندگی شخصی وی به جای می‌گذارد. در نهایت، در مواجه با مسائل مختلف، قدرت تصمیم‌گیری بهتری نسبت به افراد دیگر را به فرد ارزانی می‌کند.

طبق تحقیقات ارائه شده در این همایش، بازی‌های ویدیویی نه تنها قدرت استنباط و تخیل گیمرها را بهبود می بخشد، بلکه باعث افزایش توانایی‌های یادگیری افراد می‌شود. در نتیجه گیمرها در مواجه با اطلاعات جدید، سریع تر از افراد غیر گیمر قدرت یادگیری دارند.

به علاوه تصاویر ثبت شده توسط دستگاه MRI نشان می دهد بخش هایی از مغز که برای استنباط یا ادراک فعالیت می‌کنند، در گیمرها فعالیت بیشتری نسبت به افراد عادی دارند. این آزمایش نشانگر این مسئله است که می توان از بازی های ویدیویی به عنوان ابزاری برای بهبود فعالیت های مغز استفاده کرد. نتایج به دست آمده، حتی خبر از این می‌دهد که شاید در آینده‌ای نه چندان دور بازی های ویدیویی به عنوان درمانی برای پیشگیری از آلزایمر در سالمندان مورد استفاده قرار گیرد.

طبیعتا یکی از مهمترین مراحل پیش روی استودیوهای بازی سازی، بازاریابی برندینگ است. بدیهی است که یکی از مهمترین دلایل موفقیت استودیوهای بازی سازی بزرگ دنیا همانند Supercell، برند سازی درست است. بنا به این نکته مهم لازم است کسانی که به این صنعت علاقه‌مندند، از ابتدا در زمینه پررنگ کردن برند خود تلاش کنند تا در نهایت بتوانند به نتیجه قابل توجهی برسند. با توجه به این موارد می تواند گفت صنعت بازی سازی ایران پتانسیل بالایی برای رشد دارد.

از کجا شروع کنیم؟

برای توسعه یک بازی، باید 6 بخش متفاوت از بازی‌سازی را در نظر بگیرید: بخش طراحی و دیزاین، بخش هنری، بخش کد نویسی، بخش صداگذاری و موسیقی بازی، بخش تست بازی و آمارگیری و بخش انتشار و بازار عرضه.

بخش اول: طراحی و دیزاین بازی

وقتی کلمه طراحی به‌گوشتان می‌خورد، شاید ناخودآگاه به طراحی گرافیکی بازی فکر کنید. اما طراحی بازی، قسمتی از بازی است که در آن قوانین و مکانیک‌های بازی به‌طور کلی طراحی می‌شوند، سناریو اصلی نوشته می‌شود و مراحل و کاراکترها را با هم هماهنگ می‌شوند.

در ابتدا شما احتمالا ایده‌ای در مورد بازی‌سازی در ذهنتان دارید و می‌خواهید هر جور که شده آن را پیاده کنید. مشکلی ندارد که بخواهید تک‌نفره بازیتان را بسازید و در تجربه اول به‌سراغ کار تیمی نروید. البته بازی‌سازی تک‌نفره کاری بسیار دشوار، هزینه‌بر و وقت‌گیر است اما اگر روی ایده خودتان پافشاری دارید، به سراغ تیم نروید، زیرا تیم نیازمند انعطاف و پذیرا بودن ایده‌های متفاوت است.

در مرحله اول، کاملا بستگی به شما دارد که چگونه بخواهید ایده‌تان را روی کاغذ بیاورید، اما یکی از مهم‌تربن کارهایی که بهتر است طراحان بازی بلد باشند سند نویسی یا در اصطلاح نوشتن GDD (مخفف Game design document) است. لازم نیست همان ابتدا سندی 60 صفحه‌ای و مرتب و منظم بنویسید. می‌توانید ایده خود را روی تنها یک صفحه و حتی نامنظم بنویسید و در طول ساخت بازی به آن بپردازید.

حالا به سراغ مراحلی می‌رویم که طراح بازی موظف است به آن بپردازد:

• مکانیک‌ها: مکانیک‌ها اصلی‌ترین کاری هستند که پلیرها در بازی انجام می‌دهند. گیم‌پلی بازی از کنار هم قرار گرفتن مکانیک‌ها به‌وجود آمده است. مکانیک‌ها می‌توانند ساده‌ترین چیزها مانند کلیک کردن در قسمت اجتماعی بازی، پریدن، دویدن و شلیک کردن باشد. البته همه بازی‌ها معمولا یک مکانیک اصلی (Core mechanic) دارند که گیم‌پلی حول آن می‌چرخد. مثلا اصلی‌ترین مکانیک در بازی سوپر ماریو پریدن است

• داستان و سناریو: بعد از مکانیک‌ها، داستان بازی مورد توجه پلیرها قرار می‌گیرد. تمام بازی‌ها بر اساس داستانی شکل می‌گیرند و اگر بازی آن را روایت نکند، خود پلیر با تصور آن را می‌سازد. داستان‌های قوی در ذهن ماندگار می‌شوند و پلیر را بیشتر به بازی جذب می‌کنند. داستان بازی می‌تواند از پیشرفت عددها در بازی 2048، ظهور امپراطوری در تمدن‌‌ها یا اتفاقاتی خاموش در وادی مقبره ساخته شود.

• حس و حال بازی: علاوه بر جلوه‌های بصری و صداها، طراحی بازی، حس و حال بازی را شکل می‌دهد. اولین برخوردی که پلیر از بازی می‌گیرد، سختی و آسانی بازی که به پلیر احساس ناامیدی یا امیدواری می‌دهد و شکل و شمایل دشمنان بازی همه می‌توانند شکل‌دهنده حس و حال بازی باشند.

حالا که کلیت طراحی بازی را می‌دانید، می‌توانید کارهای مختلفی در این زمینه انجام دهید تا دیزاینر خوبی شوید. یکی از مهم‌ترین کارها این است که ایده‌های خود را بنویسید. هرچیزی می‌تواند به شما ایده دهد؛ خیابان‌ها، طبیعت و فضای باز، سفر کردن و خواب‌ها. برای من، بیشترین ایده را خواب‌هایم به من داده‌اند و با اندکی خلاقیت توانسته‌ام آن‌ها را پرورش دهم. پس دفترچه‌ای برای ایده‌هایتان داشته باشید و از هیچ‌چیز کوچکی غافل نشوید. همچنین می‌توانید توی گیم‌جم‌ها شرکت کنید و از آن‌ها ایده بگیرید، تیم پیدا کنید و بازی بسازید.

به شخصه بیشترین چیزی که در طراحی بازی به من کمک کرده، زیاد بازی کردن و پیدا کردن مکانیک بازی‌ها و خواندن کتاب‌های دیزاین بوده است. کتاب‌هایی نظیر گیم مکانیک (Game Mechanics)، تئوری فان (Theory of fun)، لول آپ (Level Up) و چالش‌هایی برای طراحان بازی (Challenges for Game Designers) بسیار مناسب هستند. همچنین برای یادداشت برداری می‌توانید از گوگل داکز، اورنوت (Evernote) و ترلو (Trello) و برای کارهای تیمی طراحی از وان‌نوت، گوگل درایو، گیت‌هاب یا یونیتی کولب (Unity Collab) استفاده کنید.

بخش دوم: بخش هنری

بخش هنری بازی دقیقا همان بخشی است که کدها و طراحی‌های ما را به نمایش می‌گذارد. آرت‌ خوب آنقدر مهم است که می‌تواند پلیر را به سمت بازی بکشد یا او را بازی بیزار کند! اگر تصمیم دارید آرتیست بازی شوید، باید زمان، انرژی و خلاقیت زیادی را صرف این‌کار کنید. برای شروع می‌توانید از آرت دوبعدی و دیجیتال پینت شروع کنید و حتی روی کاغذ طراحی کنید. بهتر است ابتدا قسمت‌های مختلف آرت بازی و انواع آرت استایل را بشناسید.

سه قسمت ابتدایی هر طراحی گرافیکی: رنگ، شکل و فضای آن است. که با توجه به آن‌ها می‌توان قسمت‌های مختلف آرت را مشخص کرد:

• محیط بازی: یکی از اصلی‌ترین وظایف آرتیست بازی ایجاد فضایی است که طراح بازی در نظر دارد. زیرا حس و حال اصلی بازی مربوط به فضایی است که در بازی وجود دارد. اگر به آرت بازی‌های بزرگی نظیر آنچارتد و اساسین کرید نگاه کنید، می‌بینید که چگونه به جزئیات خیلی خیلی ریز توجه شده و فضایی استثنایی را رقم زده است.
• کاراکترها، موانع و دیگر اشیای داخل بازی: به جز محیط بازی که پلیر در ان می‌گردد، باید کاراکتر و نوع آن را به‌خوبی طراحی کنید زیرا کاراکتر اصلی‌ترین چیزی است که پلیر می‌تواند با آن ارتباط بگیرد. همچنین اشیایی که در بازی هستند  باید با محیط و مکانیک‌ها هماهنگ شود. مثلا شما نمی‌توانید یک کاراکتر قد کوتاه را در مقابل مانعی بلند قرار دهید یا رنگ اشیا، موانع و کاراکترها را هم‌رنگ فضای بازی بسازید.
• رابط کاربری: یکی از چیزهایی که بازی را منحصربه‌فرد می‌کند، استفاده از رنگ‌ها، فونت‌ها، آیکون‌ها و شکل‌های متفاوت است. علاوه بر زیبایی بصری شکل‌ها و نوشته‌ها در بازی باید خوانا و قابل درک باشند. مثلا برای نشان دادن مقدار تیر کسی از علامت گل یا رنگ صورتی و قرمز استفاده نمی‌کند! همچنین باید تمام آرت بازی از نظر حجم و اندازه، رنگ و استایل هماهنگ باشد.
• دو بعدی یا سه بعدی بودن: این یکی از تصمیم‌‌هایی است که باید علاوه بر سنجیدن توانایی آرتیست، مکانیک‌های بازی را نیز در نظر گرفت. بازی‌های دو بعدی می‌توانند از دو طریق فریم به فریم و اصطلاحا استخوان محور طراحی شوند. فریم به فریم یعنی شما تمامی حرکات کاراکتر و فضا را قسمت به قسمت نقاشی کنید و در طراحی استخوان محور، شما کاراکتر و فضا را نقاشی کرده و فقط ان را انیمیت می‌کنید.

فتوشاپ و اسکچ دو تا از بهترین نرم‌افزارهایی هستند که می‌توانید با آن‌ها کار کنید. برای آرت سه بعدی می‌توانید از تری‌دی‌مکس، مایا و بلندر (Blender) استفاده کنید.

بخش سوم: کد نویسی

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بازی‌سازی، قسمت فنی و برنامه‌نویسی است. در واقع طراحی‌های شما روی کدها سوار می‌شوند و زیربنای هر بازی از کدها تشکیل شده است. در برنامه‌نویسی بازی اولین قدمی که باید بردارید، انتخاب نوع موتور بازی‌سازی یا محیطی است که شما در آن برنامه‌نویسی می‌کنید. اگر تابه‌حال برنامه‌نویسی نکرده‌اید، از اسم آن نترسید. برنامه‌نویسی کاری است که تنها نیاز به تلاش و تمرین زیاد دارد و یادگیری آن اصلا کار سختی نیست.

باید ابتدا تصمیم بگیرید که می‌خواهید نقش اصلی شما در بازی برنامه‌نویس باشد یا تنها قصد پیاده‌سازی ایده‌‌تان را دارید. اگر می‌خواهید فقط ایده خود را به عنوان یک طراح بازی پیاده کنید، بهتر است برنامه‌نویسی را مکانیک به مکانیک یاد بگیرید. یعنی هر قسمتی را که می‌خواهید پیاده کنید، جستجو کنید و به منبع برنامه آن برسید. البته باز هم باید یک ایده کلی در مورد برنامه‌نویسی داشته باشید تا راحت‌تر بتوانید اطلاعات مورد نظرتان را جستجو کنید.

چند موتور بازی‌سازی که شما برای شروع می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید و راجع به آن‌ها اطلاعات کسب کنید عبارت‌اند از: یونیتی (Unity با زبان  سی‌شارپ و جاوا اسکریپت)، آنریل (Unreal با زبان سی‌پلاس‌پلاس)، پیکسی جی‌اس (Pixi.Js با زبان جاوا اسکریپت) و گیم میکر استودیو (Game maker Studio).

یکی دیگر از مواردی که در برنامه‌نویسی بازی باید به آن توجه کنید، زبان برنامه‌نویسی است. جاوا اسکریپت، سی‌‌پلاس‌پلاس (C++) و سی‌شارپ امروزه بیشترین زبان‌های مورد استفاده در دنیای بازی هستند. انتخاب زبان برنامه نویسی بیشتر به خود فرد و موتوری که برای ساخت بازی انتخاب کرده است، برمی‌گردد.

اگر برنامه‌نویسی بازی را انتخاب کرده‌اید یا برای طراحی بازی به آن نیاز دارید، از شروع آن نترسید. شما بارها در برنامه‌نویسی شکست می‌خورید و با ناکامی روبه‌رو می‌شوید، اما این به این معنی نیست که شما در برنامه‌نویسی بد باشید. برنامه‌نویسی کاری چالش‌آمیز است و قابل درک است که شاید در ابتدا حس خوبی به آن نداشته باشید. اما به‌خودتان ایمان داشته باشید و دست از تلاش نکشید.

بخش چهارم: صداگذاری و موسیقی بازی

صداگذاری و موسیقی بازی می‌تواند حس و حال بازی را شکل بدهد و در ذهن‌ها ماندگار شود. خود صداگذاری بازی شامل چند بخش موسیقی متن، گویندگی، صداگذاری کاراکترها و صداهای بازی نظیر صدای گرفتن سکه، پرش و افتادن می‌شود. برای انجام هرکدام از آن‌ها بهتر است به‌طور کلی، کار با صداها را بلد باشید و بتوانید آن‌ها را ضبط و ترکیب کنید.

مهم‌ترین اصل در موسیقی بازی این است که صدا و موسیقی با حس و حال بازی و دنیای آن هماهنگ باشد. در تولید صداها می‌توانید از سازهای طبیعی و ضبط صدای خودتان استفاده کنید و و با نرم‌افزارهای آهنگ‌سازی آن‌ها را ترکیب کرده و صدا بسازید.

برای موسیقی متن بازی می‌توانید از نرم‌افزارهای لاجیک پرو (Logic Pro)، ایبلتون لایو (Ableton live)، اف‌ال استودیو (FL Studio)، ریپر (Reaper) یا آداسیتی (Audacity) و برای صداهای بازی از بی‌اف‌اکس‌آر (Bfxr)، چپتون(Chiptone) یا لشی اس‌اف‌میکر(Leshy SFMaker) استفاده کنید. من به شخصه، معمولا برای صداسازی از ایبلتون استفاده کرده‌ام که شاید در ابتدا کار با آن پیچیده به‌نظر برسد اما با تمرین و تلاش در آن موفق خواهید شد.

 همچنین می‌توانید صدا و موسیقی‌ آماده را از سایت‌ و پلتفرم‌های مختلف دانلود کنید و زحمت ساخت آن را به خود ندهید. ساندکلاد (SoundCloud) و بن‌ساند (BenSound) از جمله پلتفرم‌هایی هستند که صداهای رایگان در اختیار شما قرار می‌دهند.

بخش پنجم: بخش تست بازی و آمارگیری

این بخش از ساخت بازی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. شما برای اینکه پیش از انتشار، بازخوردی کلی از بازی خود داشته باشید و بتوانید اشکالات آن را پیدا کنید باید اول آن را تست کنید. افرادی هستند که کارشان تست بازی است و می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید. معمولا اگر فردی از خارج تیم، بازی شما را بازی کند بهتر می‌تواند بازخوردی صحیح به شما ارائه بدهد. چرا که معمولا وقتی در طول ساخت بازی هستید متوجه اشکالات و تجربه‌ای که به پلیر می‌دهید نمی‌شوید.

به‌جز برطرف کردن اشکالات گرافیکی، فنی و طراحی اشکالاتی وجود دارند که غیرمستقیم هستند. مثلا شاید شما از پازلی در بازی استفاده کرده باشید که در طول زمان حسی منفی به پلیر بدهد و تجربه خوبی را برای او نسازد. پس شما نیاز به آمار نیز دارید.

 در بازی‌های آنلاین که برای آنها آپدیت ارائه می‌شود، این کار زیاد پیچیده نیست زیرا می‌توانید بفهمید چند درصد از پلیرها در چه قسمتی از بازی، بازی را ترک می‌کنند یا چه مدت زمانی را با بازی شما صرف می‌کنند و اشکالات آن را در هر نسخه برطرف کنید. اما برای بازی‌های آفلاین، بهترین راه آمارگیری پرسشنامه یا بررسی گزارش و تجربه‌های تسترهای بازی است.

بخش ششم: انتشار و بازار عرضه بازی

این بخش از بازی‌سازی تقریبا کار پر دردسری است. اگر تا اینجای کار آمده‌اید یعنی حالا دیگر مراحل ساخت بازی شما تمام شده و به دنبال ناشری برای بازی خود هستید یا شما می‌خواهید در بخش بازار عرضه بازی فعالیت کنید. نرم‌افزار بازار، گوگل پلی، استیم، اوریجین (Origin)، GOG، itch.io، Game jolt، Armor Games، Github پلتفرم‌هایی هستند که برای انتشار می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. اما اگر می‌خواهید که پلیرها و بازخوردهایی برای بازی خود داشته باشید بهتر است با محیط‌های عرضه بازی آشنا شوید که ما در اینجا چند نمونه از آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

• شبکه‌های مجازی: این روزها که شبکه‌های مجازی بخش جدانشدنی زندگی ما شده‌اند، انتشار بازی‌ها کار ساده‌تری است.شما می‌توانید با انتشار بازی حتی روی صفحه شخصی خودتان در توییتر، اینستاگرام  و فیسبوک بازخورد بگیرید. می‌توانید از شبکه‌های دیگری نظیر ردیت (Reddit) نیز استفاده کنید. البته اگر شما بخواهید خودتان آن را به‌تنهایی منتشر کنید باید زمان زیادی صرف یادگیری مهارت‌های مارکتینگ کنید.
• ناشران بازی: افرادی هستند که به‌طور تخصصی در این زمینه فعالیت می‌کنند. اگر بودجه کافی ندارید، می‌توانید آن را به شرکت یا ناشر بدهید تا بازی شما را انتشار دهند و بازاریابی کنند. البته برای این کار لازم است حداقل استاندارهای ساخت بازی را رعایت کرده باشید و بازی شما در سطحی متوسط قرار بگیرد. همچنین شما باید سندهایی را مربوط به انتشار آماده کنید.
• ارتباطات: یکی دیگر از راه‌های انتشار ارتباط با افرادی است که در این زمینه فعالیت می‌کنند. می‌توانید صفحات اجتماعی این افراد را در اینترنت پیدا کنید یا به آن‌ها ایمیل بزنید. برای پیدا کردن ایمیل آن‌ها می‌توانید از لینکدین، توییتر یا گوگل استفاده کنید. همچنین با مطالعه مجله‌ها و اخبار نیز می‌توانید سایت یا ایمیل‌های افراد را پیدا کنید. با شرکت‌ کردن در دورهمی یا کنفرانس‌های مربوط به توسعه، نرم‌افزار یا بازی‌سازی می‌توانید با افراد مختلف ارتباط گرفته و در ساخت و انتشار بازی خود از آن‌ها کمک بگیرید.
• گیم‌جم‌ها، کنفرانس و فستیوال‌ها: می‌توانید بازی‌های خود را در فستیوال‌های اینترنتی شرکت دهید یا در گیم‌جم حضور یابید و بازی بسازید. خیلی از بازی‌های بزرگ امروز، بازی‌هایی بوده‌اند که در گیم‌جم ساخته شده‌اند یا برای یک فستیوال بوده‌اند.
• یوتیوبرها و استریمرها: شاید ایده عجیبی به‌نظر برسد اما امروزه خیلی از بازی‌سازها برای بازاریابی و تبلیغ بازی خودشان از یوتیوبرها و استریمرها کمک می‌گیرند. برای ارتباط گرفتن با آن‌ها می‌توانید به آن‌ها ایمیل بزنید یا در فضاهای مجازی بازی خود را به آن‌ها نمایش دهید.

در نهایت، باید بدانید که بازی‌سازی کار آسانی نیست. هیچ کد تقلبی برای ساخت بازی وجود ندارد و برای موفقیت چیزی به‌جز تلاش و کوشش زیاد نیست. شما ممکن است بارها زمین بخورید و روزهای سختی را بگذرانید، شب‌های زیادی بیدار بمانید و عصبانی و ناراحت باشید، اما ناامید نشوید و برایش تلاش کنید. هیچ‌چیز لذت‌بخش‌تر از شوقی نیست که پس از دیدن بازیتان روی صفحه پیدا می‌کنید.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بازیسازی دیجیتال در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون زمینه آموزش شما عزیزان را فراهم می‌آورد.