شاید زمانی که لوکاپا چولی در سال 1494 میلادی پایه های اصلی حسابداری را در اروپا بنا می‌کرد حتی گمان نمی‌کرد که روزی حسابداری تا این حد پیشرفت کند. اگر بخواهیم حسابداری و تاریخچه آن را بررسی کنیم باید به سالها پیش از لوکاپا چولی برگردیم. خوارزمی، دانشمند معروف ایرانی، برای اولین بار درباره مفهوم صفر، شیوه نگارش نشانه‌ای اعداد و شمارش دهدهی در رساله ” جبر و مقابله ” توضیحاتی را داد و جالب است بدانید سیستم دهدهی کنونی در واقع ترجمه این رساله است که بوسیله لئونارد فیبوناچی در ایتالیا انجام گرفت و از آن طریق عالمگیر شد.

می‌توان گفت که پیشرفت حسابداری در اواخر قرون وسطی مدیون سوداگران است به‌ همین دلیل سیستم‌های حسابداری به تدریج پیشرفت کرد و جایگزین سیستمهای قدیمی‌تر شد. البته نقش رشد اقتصادی را نمی توان نادیده گرفت.

آشنایی و تعریف حسابداری

حسابداری یک سیستم است که در آن فرایند جمع آوری، طبقه بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش های مالی و صورتهای حسابداری در شکل ها و مدل های خاص انجام می‌گیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران و یا برون سازمانی مثل بانکها، دولت و … بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، داده‌های خام مالی را دریافت نموده و آنها را به نظم در می‌آورد. محصول نهایی نظام حسابداری، گزارش ها و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری اشخاص ذینفع (مدیران، سرمایه گذاران، دولت و … ) قرار می‌گیرد.

حسابدار کیست؟

یک حسابدار، فردی حرفه ای است که عملیات حسابداری مثل :حسابرسی یا تجزیه و تحلیل صورتهای مالی را انجام می دهد. حسابداران می توانند در استخدام یک شرکت حسابداری یا شرکت بزرگی با دپارتمان حسابداری داخلی باشند و یا به صورت جداگانه کار کنند.

شایستگی های یک حسابدار

صبور        

دقیق         

رازدار و امانت دار         

وقت شناس     

مهارتهای یک حسابدار

داشتن تحصیلات مرتبط

داشتن تحصیلات در یکی از رشته های حسابداری، مدیریت یا اقتصاد باعث میشود حسابدار اطلاعات علمی کافی در زمینه کار خود داشته باشد.

آشنایی کافی به فناوری اطلاعات، کار با نرم افزارهای حسابداری و تسلط به آفیس مایکروسافت

امروزه در همه شرکتها و سازمانها، نرم افزارهای حسابداری به عنوان ابزار مدیریتی و مالی مورد استفاده قرار میگیرد. پس لازم است حسابدار با نحوه کار این نرم افزارها آشنایی داشته باشد. توانایی استفاده از برنامه های آفیس مایکروسافت در تهیه گزارشهای تحلیلی و آماری یک امتیاز مثبت برای حسابدار قلمداد میشود.

قدرت بالای تجزیه و تحلیل اطلاعات و محاسبه دقیق سود و زیان شرکت

از وظایف یک حسابدار، تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی شرکت و تهیه گزارشهای مدیریتی است. گزارشهایی که به مدیر و صاحبان سهام نشان دهد آیا کسب و کارشان سودده بوده یا خیر. لازم است به ذکر است که حسابدار بایستی قدرت تحلیل و نتیجه گیری صحیح، بر اساس اطلاعات مالی شرکت را نیز داشته باشد.

آشنایی کامل با حسابداری حقوق و دستمزد ، قوانین کار و روش محاسبه حقوق پرسنل

یکی دیگر از وظایف حسابداران، محاسبه حقوق و دستمزد پرسنل سازمان  است . البته می توان گفت حسابداری حقوق و دستمزد خود یک شاخه تخصصی از حسابداری است. اما بهتر است همه حسابداران با این مقوله آشنایی کافی داشته باشند. اطلاع از قوانین و بخشنامه های مرتبط با نحوه محاسبه حقوق پایه، اضافه کاری، سایر مزایا و کسور می تواند مهارت حسابداری حقوق و دستمزد را به یک حسابدار اضافه کند .

تسلط به قوانین مالیاتی

مبحث مالیات بسیار مهم و حساس است. اشتباه و سهل انگاری در این بحث قابل جبران نیست و هزینه های زیادی را به سازمان تحمیل می کند. برای همه حسابداران دانش کامل و تسلط لازم به قوانین مالیاتی مانند: مالیات عملکرد، ارزش افزوده، حقوق تکلیفی و معافیتهای مالیاتی کشور لازم و ضروری می باشد، همچنین توانایی تهیه گزارش های مربوط به سازمانهای دولتی را کسب کنند و به طور دقیق و منظم در زمانهای تعیین شده گزارشها را ارائه دهند.

ارائه راهکارهایی برای کاهش هزینه ها و افزایش سود شرکت

حسابداری که میخواهد پله های ترقی را طی کند و به عنوان مدیر مالی مجموعه فعالیت نماید باید بتواند برای مدیریت سازمان مثل یک مشاور عمل کند. او بایستی بتواند جلوی ضرر و زیان را بگیرد و راههایی برای افزایش سود در شرکت پیشنهاد دهد. لازمه این امر چنین است که حسابدار در همه جزییات دقت کافی داشته باشد، اطلاعات را جمع آوری و سازماندهی نماید و صادقانه و دلسوزانه مشکلات موجود را مطرح و راه حل ارائه دهد .

داشتن روابط عمومی بالا و فن سخنوری

یک حسابدار باید مهارت خوبی در برقراری ارتباط مؤثر با مدیران و سهامداران شرکت و سازمانهای بیرونی مانند: اداره مالیات و بیمه، ارتباط کاری خوب با سایر همکاران خود و همچنین توانایی و آمادگی کافی جهت اداره و حضور در جلسات سازمانهای بیرونی، نظیر دارایی و … را نیز داشته باشد.

دقت بسیار بالا در کار

دقت و نظم در همه کار لازم است. در مورد حسابداری این امر مهم تر است،چرا که حسابدار تمام روز با اعداد و ارقام ریز و درشت سروکار دارد. او بایستی بسیار دقیق و به وقت تمام اتفاقات مالی را ثبت کند و کنترل و بازنگری دقیقی بر کار روزانه خود داشته باشد.

رازداری کامل در مورد اطلاعات مالی شرکت و سهامداران

حسابدار همه اطلاعات مالی سازمان را میداند. او مورد اعتماد است و از جزئی ترین مسایل مالی صاحبان سهام و مدیران آگاه است. در پاسخ به این اعتماد لازم است بسیار رازدار باشد و از افشای مسایل مالی سازمان خود خودداری کند .

انواع حسابداری

مهم ترین شاخه های حسابداری عبارتند از: حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مدیریت.

حسابداری صنعتی : این حسابداری که به تدریج و پس از انقلاب صنعتی روی داد در جهت نیاز به دانستن بهای تمام شده محصولات تولیدی بود که اصولا همان هدف اندازه گیری و گزارش بهای تمام شده محصولات، خدمات و فعالیت ها را دنبال می کند.

حسابداری مالی : این نوع از حسابداری را می توان حسابداری گزارش نیز نامید. زیرا هدف اصلی در این نوع از حسابداری، تهیه صورتهای مالی اساسی می باشد که مورد نیاز استفاده کنندگان از این صورتهای مالی است.استفاده کنندگان از این صورتهای مالی عبارتند از: بانکها ، اعتباردهندگان، بستانکاران بلند مدت و کوتاه مدت، فروشندگان، مشتریان، کارکنان، سرمایه گذاران بالقوه، کارگزاران بازار سرمایه، جامعه و مدیریت مؤسسه .

حسابداری دولتی : حسابداری دولتی، نظامی است که اطلاعات مالی مربوط به وزارتخانه ها و موسسات دولتی را به منظور تصمیم گیری صحیح مالی و کنترل برنامه های مصوب بودجه سالانه و منابع مالی مورد استفاده دولت جمع آوری، طبقه بندی، تلخیص و گزارش می نماید.

حسابداری مدیریت : این نو ع از حسابداری در جهت  استفاده از اطلاعات حسابداری برای مدیران در سازمانها، محیا کردن آنها برای تصمیم گیری کسب و کار آگاهانه تأکید دارد و به آنها اجازه می دهد تا کارکردهای کنترل و مدیریت شان را بهتر تجهیز نمایند.

حسابرسی : حسابرسی در یک جمله عبارت است از بازرسی جستجوگرانه کلیه مدارک و اسناد حسابداری به منظور کشف تقلب.

راهنمای گام به گام تبدیل شدن به یک حسابدار موفق

1. از دبیرستان شروع کنید

   بهترین شروع برای تبدیل‌شدن به یک حسابدار، انتخاب رشته حسابداری در مقطع دبیرستان است، البته اگر هنوز دبیرستان نرفته و فرصت این کار را داشته باشید. در حال حاضر رشته حسابداری در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای فراوانی در سراسر کشور تدریس می‌شود که آن را می‌توان بهترین انتخاب برای کسی دانست که قصد حسابدار شدن دارد.

2. شروع به کارآموزی در شرکت‌های حسابداری معتبر کنید

   با پایان دوره هنرستان و دریافت دیپلم حسابداری، آن‌قدری آموزش حسابداری دیده‌اید که بتوانید امور عمومی حسابداری را انجام دهید. بهترین کار در این مقطع کارآموزی در یک شرکت حسابداری معتبر است. کسب درآمد را اصلاً معیار قرار ندهید و صرفاً هدفتان این باشد که در جایی کارآموزی کنید که تجربیات بیشتر و ارزشمندتری کسب کنید. در عین حال تلاش کنید از همین زمان به کار با نرم افزارهای حسابداری مسلط شوید.

3. در دانشگاه رشته حسابداری را انتخاب کنید

   داشتن حداقل مدرک کارشناسی برای حسابداری که قصد پیشرفت شغلی دارد یک امر حیاتی است. برای انتخاب رشته بدیهی است که اولویت شما انتخاب دانشگاه‌های معتبرتر باشد. البته هنگام انتخاب دانشگاه شرایط کار در آن شهر را هم باید مدنظر داشته باشید.

4. به کارآموزی ادامه دهید

   همان‌طور که خواندید، دانشگاه خود را از شهری انتخاب کنید که شرایط کار مناسب‌تری داشته باشد؛ یعنی شرکت‌های حسابداری خوبی در آنجا باشند که بتوانید رد آن‌ها کارآموزی کرده و کسب تجربه کنید. درصورتی‌که به میزان لازم مهارت کسب کرده باشید، می‌توانید به‌صورت نیمه‌وقت هم حسابداری کنید. توجه داشته باشید که اولویت شما باید شغلی باشد که از آن تجربه بهتر و ارزشمندتری کسب کنید و همچنان نباید به فکر درآمد بهتر باشید. نکته مهم‌تر، ایجاد روابط شغلی مناسب در طی زمانی است که درحال کارآموزی هستید. روابطی که قطعاً در آینده به کمک شما خواهند آمد.

5. گرایش خود را مشخص کنید

   در میانه راه تحصیل در مقطع کارشناسی بهترین زمان برای انتخاب گرایش است، زیرا به میزان لازم با گرایش‌های شغلی مختلف حسابداری آشنا شده‌اید. منظور از انتخاب گرایش، انتخاب هدف خود در حسابداری است. حسابداری مالی، حسابرسی، مشاوره مالیاتی و حسابداری مدیریت ازجمله گرایش‌هایی هستند که می‌توانید برای آینده شغلی خود در رشته حسابداری انتخاب کنید. با انتخاب گرایش مسیر روشن‌تری برای ادامه راه تبدیل‌شدن به حسابدار خواهید داشت.

6. دوره های تخصصی آموزش حسابداری و مطالعه تخصصی را در برنامه خود قرار دهید

   با مشخص شدن گرایش شغلی آینده خود، مطالعه تخصصی درباره گرایش خود را باید به‌صورت جدی دنبال کنید. همچنین مراجعه به دوره‌های تخصصی آموزش حسابداری را باید در برنامه خود قرار دهید. دوره‌هایی همچون دوره‌های تخصصی آموزش مالیات و آموزش حسابرسی. همچنین باید شغلی که هم‌زمان با تحصیل خود انجام می‌دهید را فارغ از درآمد آن بر اساس هدف شغلی خود انتخاب کنید.

7. بعد از فارغ التحصیلی یک شغل مناسب انتخاب کنید

   بعد از فارغ‌التحصیلی از مقطع کارشناسی به‌سرعت یک شغل مناسب با اهداف شغلی خود انتخاب کنید. توجه کنید که شغلی انتخاب کنید که نه‌تنها متناسب با گرایش هدف شما باشد، بلکه تجربیات ارزشمندتری در اختیار شما قرار دهد. در نظر داشته باشید که اگر اهداف بلندی در حسابداری در سر دارید، هنوز زمان انتخاب شغل بر اساس درآمد نرسیده است و همچنان باید خود را در ابتدای راه بدانید.

8. به سراغ تحصیلات تکمیلی بروید

   حالا که شغل مناسبی اختیار کرده‌اید بهترین زمان برای ادامه تحصیلات در مقطع کارشناسی ارشد است. بدیهی است که گرایش انتخابی شما برای تحصیلات تکمیلی به‌طور حتم باید متناسب با اهداف گرایشی شما باشد. مدرسان دوره‌های ارشد معمولاً اشخاص بزرگی در رشته کاری خود هستند، تلاش کنید تا روابط خود با اساتیدتان را بیشتر از یک دانشجو گسترش دهید و از تجربیات و روابط آن‌ها حسن استفاده را ببرید.

9. عضو انجمن های رسمی شوید

   پس از پایان دوره کارشناسی ارشد، متناسب با گرایش خود در آزمون‌های عضویت در جامعه حسابداران حسابرسان شرکت کنید. به‌طور مثال اگر گرایش مالیات را انتخاب کرده‌اید می‌توانید وارد انجمن مشاوران رسمی مالیاتی ایران شوید. همچنین برای گرایش حسابرسی، انجمن حسابرسان رسمی ایران و برای گرایش حسابداری نیز جامعه حسابداران رسمی ایران و انجمن حسابداران خبره ایران وجود دارند. هرکدام از این انجمن‌ها به فراخور خود آزمون‌ها یا شرایطی را برای عضویت افراد در نظر می‌گیرند.

10. بهترین شغل را برای خود انتخاب کنید

    حالا، با توجه به اینکه دارای مدرک کارشناسی ارشد هستید، دوره‌های تخصصی حسابداری را طی کرده‌اید، عضو انجمن‌های رسمی هستید و تجربه خوبی درزمینهٔ کاری خود دارید، وقت آن رسیده است که به دنبال یک موقعیت شغلی درشان خود بگردید. دیگر وقت کارآموزی به پایان رسیده است و نوبت آن شده است که از تجربیات خود استفاده کنید و چیزهای جدید را به‌شخصه و از نزدیک تجربه کنید. در این موقعیت لازم است که بدون عجله کردن، ارزش خود را بدانید و تن به هر موقعیت شغلی‌ای ندهید. لازم است که علاوه بر میزان دستمزد، ارزش کاری موقعیت شغلی خود را نیز مدنظر داشته باشید.

11. به یادگیری ادامه دهید

    پس از یافتن شغل مناسب، از مطالعه تخصصی دست نکشید و همچنان در دوره‌های تخصصی آموزش حسابداری، حسابرسی و مالیات شرکت کنید تا دانش خود را به‌روز نگه‌دارید. اگر علاقه‌مند به استقلال کاری باشید، پس از چند سال کار و تبدیل‌شدن به یک حسابدار باتجربه، می‌توانید به تأسیس یک شرکت حسابداری هم فکر کنید.

آینده شغلی و بازار کار رشته حسابدار

 به نظر می‌رسد فارغ‌التحصیلان دوره‌های تکمیلی این رشته، آمادگی وتوانایی بیشتری برای حضور در بازار کار دارند.  فرصت‌های شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایین‌ترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می‌گیرد. با وجود این که در دانشگاههای مختلف کشور اعم از دولتی ، غیرانتفاعی و آزاد، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تحصیل می‌کنند، اما تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار این رشته از سایر رشته‌ها کمتر است. زیرا از یک مؤسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانه‌های کشور، حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند.