شرکت تضامنی به همراه بررسی تاریخچه
23 ژانویه 2021 2021-01-16 12:22شرکت تضامنی به همراه بررسی تاریخچه
شرکت تضامنی به همراه بررسی تاریخچه
ازنظر تاریخی این نوع شرکت سابقه طولانی دارد و به حقوق دوران روم باستان برمیگردد، بهویژه در قرونوسطی به شکل فعلی آن در اروپا رواج یافته است. اکنون شرکت تضامنی که بهطور تقریبی در نظام حقوقی همه کشورها وجود دارد، بسیار مورداستفاده است. درحالیکه خطر تاسیس آن برای شرکا، به سبب مسئولیت نامحدودی که در قبال طلبکاران شرکت دارند بر کسی پوشیده نیست. درواقع علت این وضعیت فایده عملی این شرکت برای کسانی است که به یکدیگر اعتماد کامل دارند و سرمایه زیادی نیز برای تشکیل شرکت ندارند؛ مانند پدری که میخواهد با فرزندان خود شریک شود، برادران و خواهرانی که پس از فوت پدر میخواهند شرکت او را اداره کنند یا دوستانی که به یکدیگر اعتماد کامل دارند.
تعریف شرکت تضامنی
تعریف شرکت تضامنی طبق ماده 116 قانون تجارت : « شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسوولیت تضامنی تشکیل می شود : اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است . هر قراری بین شرکا خلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود . »
شرکت تضامنی شرکتی است که حداقل میزان شرکا دو نفر است و برای امور تجارتی تشکیل می شود . اگر دارایی شرکت برای دادن قروض و بدهی های شرکت کافی نباشد شرکا به اندازه تمام دیون و تعهدات شرکت مسئولیت پرداخت دارد . هر شرطی مغایر میان شرکا بسته شود فاقد ارزش و اعتبار قانونی است ، به همین دلیل شخصیت و اعتبار شرکا بسیار مهم می باشد .
شرکت تضامنی و نحوه تاسیس آن؟
به موجب ماده 116 قانون تجارت،شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر،با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد،هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض است. شرکت تضامنی کامل ترین نوع شرکت اشخاص است.
- تاسیس شرکت تضامنی
تاسیس شرکت تضامنی با تنظیم شرکتنامه که به صورت اوراق چاپی در اداره ثبت شرکت ها موجود می باشد صورت می گیرد.در شرکتنامه مذکور باید نام ، نوع ، موضوع شرکت و مرکز اصلی و نشانی کامل ، همچنین اسامی شرکا یا موسسین و شماره شناسنامه و محل اقامت آن ها و غیره قید گردد.
برای تشکیل شرکت تضامنی تمام سرمایه نقدی تادیه و چنانچه سهم الشرکه غیرنقدی باشد باید تقویم شده و تسلیم گردد.
به هنگام تاسیس شرکت ، اساسنامه مربوط به آن نیز که در واقع آیین نامه داخلی شرکت می باشد توسط موسسین تنظیم می گردد.
مطابق ماده 195 ق.ت ثبت کلیه شرکت های مذکور در این قانون الزامی است و تابع مقررات قانون ثبت شرکت ها است.
- اداره شرکت تضامنی
شرکت تضامنی توسط حداقل یک مدیر که شرکاء از میان خود انتخاب می نمایند، اداره می شود ، مدیر مزبور ممکن است غیر از شرکاء بوده و از خارج انتخاب شود.( ماده 120 ق.ت ) در صورتی که مدیران از بین شرکا بدون قید در اساسنامه انتخاب شده باشند ، با توجه به شرایط اساسنامه یا به اتفاق آراء سایر شرکاء قابل عزل می باشند.مدیر غیر شریک با شرایط پیش بینی شده در اساسنامه و در غیر این صورت با تصمیم اکثریت شرکاء معزول می شود.
در صورتی که عزل مدیری بدون دلیل موجه باشد،مدیر معزول حق مطالبه ضرر و زیان را از شرکت خواهد داشت.
-مدیر یا مدیران مندرج در شرکتنامه قابل عزل نمی باشند و حق استعفاء نیز ندارند، مگر با توافق کلیه شرکاء شرکت تضامنی
-در صورتی که مدیر یا مدیران در اساسنامه انتخاب شده باشند، ممکن است طبق اساسنامه نسبت به تغییر مدیر یا مدیران مذکور عمل شود.
-اگر مدیر یا مدیران در شرکتنامه یا اساسنامه انتخاب نشده،ولی انتخاب آنان بعداَ صورت گرفته باشد،در این صورت شرکاء می توانند مدیر یا مدیران فوق را معزول نمایند.بدیهی است مدیر یا مدیران حق اسعفاء خواهند داشت.
– قلمرو و محدودیت اختیارات مدیر
مدیر شرکت تضامنی برای اینکه بتواند شرکت را در مقابل اشخاص ثالث متعهد سازد،باید به نام شرکت و در حدود اختیارت خود اقدام و اتخاذ تصمیم نماید، در غیر این صورت ،شخصاَ مسئول تعهدات مزبور خواهد بود.
در دو مورد به محدودیت اختیارات مدیر یا شریک شرکت تضامنی به طور صریح اشاره شده است:
1-تا جبران ضررهای وارده به شرکت تقسیم سود ممنوع می باشد.(ماده 132 ق.ت)
2-محدودیت انجام عملیات تجارتی ( ماده 134 ق.ت)
- مسئولیت مدنی مدیر شرکت
مسئولیت مدنی مدیران در مقابل شرکت از مقررات عقد وکالت پیروی می نماید و مسئولیت مدنی مدیر در مقابل شرکاء تابع اصول کلی حقوق مدنی که در باب تسبیب و قانون مسئولیت مدنی پیش بینی شده است می باشد ، بالاخص در مواردی که قلمرو اختیارات مدیران در اساسنامه تعیین شده است.
- تقسیم سود
منافع در شرکت تضامنی به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم می شود،مگر آنکه شرکتنامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد، لیکن تادیه هر نوع منفعت به شرکاء تا زمانی که کمبود سهم الشرکه شرکاء به علت زیان های وارده جبران نشده باشد، ممنوع خواهد بود.( مستفاد از مواد 119 و 132 ق.ت)
تضامنی در قانون تجارت
شرکت تضامنی شرکتی است که تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل شود. اگر دارایی شرکت برای تأمین تمام دیون کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام آن ها هستند. هر قراری که بین شرکا برخلاف این ترتیب دادهشده باشد در مقابل اشخاص ثالث منتفی خواهد بود. چنانچه از تعریف شرکت تضامنی برمیآید، این شرکت از نوع شرکتهای اشخاصی است که برخلاف شرکتهای سرمایه، اصالت با خود شرکای شرکت و میزان اعتبار آنهاست، نهه میزان سرمایه آنها در شرکت. به همین جهت در شرکت تضامنی تمام شرکا مسئول تعهدات شرکت هستند؛ چه در انجام معامله شخصاً مداخله داشته باشند یا نداشته باشند؛ یعنی هر یک از شرکای شرکت در مقابل تمامی تعهدات شرکت مسئول است.. بنابراین شرکت تضامنی بین پدر و پسران یا برادران یا بین دوستان نزدیک و کسانی که با یکدیگر شناسایی کامل داشته باشند، تشکیل میشود. مقررات مربوط به شرکت تضامنی در مواد ۱۱۶ تا ۱۴۰ قانون تجارت بیانشده است.
اصول شرکت تضامنی
بهطور خلاصه در شرکت تضامنی سه اصل زیر رعایت میشود:
- مسئولیت تضامنی شرکا
- غیرقابلانتقال بودن سهم الشرکه
- تصریح به شرکت تضامنی در نام شرکت
تشکیل شرکت تضامنی
غیر از شرایط کلی که در قراردادها باید ازلحاظ شرایط اساسی معامله در نظر گرفته شود، برای تشکیل شرکت تضامنی شرکا باید شرکتنامه را تنظیم و امضا کنند که حدود مشارکت، وظایف و اختیارات و حقوق هر یک در آن تصریح شود. شرکتنامه باید به ثبت برسد در غیر این صورت سند مزبور در هیچیک از محاکم پذیرفته نخواهد شد. این موضوع در مفاد مواد ۴۷ و ۴۸ قانون ثبت درجشده است. ثبت تمام شرکتها الزامی و تابع مقررات قانون ثبت شرکتهاست، بنابراین شرکتنامه باید بهصورت سند رسمی تنظیم شود. ثبت شرکتنامه در شرکتهای تضامنی در اداره ثبت شرکتها به عمل میآید. مفاد شرکتنامه در دفتر ثبت شرکتها ثبتشده است و بعداً برای اطلاع عموم آگهی میشود.
نام شرکت
منظور از نام شرکت، نامی است که شرکا برای شرکت انتخاب میکنند. «در اسم شرکت تضامنی باید عبارت (شرکت تضامنی) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود درصورتیکه اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکرشده است عبارتی از قبیل (و شرکا) یا (و برادران) قید شود». درج نام شرکا در نام شرکت تضامنی ازاینجهت ضرورت دارد که چون شرکا نسبت به تعهدات شرکت، مسئولیت تضامنی دارند با معرفی نام، اشخاصی که با شرکت معامله میکنند، تشخیص خواهند داد که آیا شرکا اعتبار کافی دارند یا خیر.
حقوق طلبکاران در ورشکستگی
ورشکستگی شرکا، تأثیری در ورشکستگی شرکت ندارد؛ زیرا شخصیت شرکا باشخصیت شرکت متفاوت بوده و مطالبات و تعهدات آنها از یکدیگر جداست. اگر شریک ورشکسته شود، طلبکاران او، فقط حقی نسبت به سهمالشراکه او در شرکت پیدا میکنند.
تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی
شرکا هنگام ایجاد شرکت باملاحظه خصوصیات هر یک از انواع شرکتهای تجارتی و مقایسه آن با نیازهای خویش مبادرت به انتخاب مناسبترین نوع شرکت میکنند. بااینوجود ممکن است در این راه دچار اشتباه شوند یا آنکه گذشت زمان و تغییر اوضاع و احوال، تغییر نوع شرکت را ایجاب کند. در این صورت شرکا مایل نیستند شرکت موجود را از میان برده و شرکت جدیدی را به وجود آورند بلکه علاقهمندند که بدون لطمه به استمرار حیات شخصیت حقوقی شرکت تجارتی، نوع آن تغییر یابد. تبدیل نوع شرکت، شخصیت حقوقی شرکت را از بین نبرده و شرکتی که تبدیلشده است، کارهای شرکت سابق را ادامه میدهد، بدون آنکه وقفهای حاصل شود و مزیت آن بر انحلال و تشکیل شرکت دیگر این است که تشریفات ثبت و پرداخت حقالثبت مجدد دیگرر مورد پیدا نمیکند. هر شرکت تضامنی میتواند با تصویب تمام شرکا به شرکت سهامی تبدیل شود که در این صورت رعایت تمام مقررات مراجع شرکتهای سهامی ضروری است.