افرادی که به سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی علاقه دارند، قطعا نام بازار فارکس را شنیده‌اند؛ یک بازار مالی بین‌المللی که سوالات بسیاری را در ذهن سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. در این مطلب ابتدا بررسی می‌کنیم که فارکس چیست و معاملات فارکس چگونه انجام می‌شوند و سپس قوانین و نحوه فعالیت در آن را بررسی می‌کنیم.

فارکس چیست؟

کلمه فارکس (FOREX) برگرفته از عبارت Foreign Exchange Market و به معنای تبادل ارزهای خارجی است. همان طور که از نام آن پیدا است فارکس بازاری است که در آن ارز خرید و فروش می‌شود و اصلی‌ترین و مهمترین فعالیت در این بازار تبدیل ارزها به یکدیگر است. این تبادل برای خرید و فروش کالا، خدمات شرکت‌ها و دولت‌ها، هزینه‌های سفر مسافران یا سرمایه‌گذاری اشخاص و بنگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در فارکس مؤسسات مالی بزرگ، بانک‌ها، شرکت‌های چند ملیتی، تجار، شرکت‌های بیمه‌ای، شرکت‌های صادرات و واردات، سفته‌بازها و اشخاص حقیقی، ارزهای مختلفی چون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و… را مورد معامله قرار می‌دهند. این معامله با خرید یک ارز و فروش هم‌زمان، ارزی دیگر اتفاق می‌افتد.

 بازار تبادل ارز جهانی، مکان فیزیکی مشخصی ندارد و تمامی معامله‌گران از طریق شبکه الکترونیکی در حال معامله ارزهای مختلف هستند. با وجودی که فارکس (OTC)Over the counter  یعنی بازاری بدون مکان فیزیکی است اما مراکز اصلی این تجارت در لندن، نیویورک و توکیو واقع شده‌اند.

در حال‌ حاضر بزرگترین کارگزاری‌های بورس دنیا در آمریکای شمالی هستند و معاملات فارکس در آن جا به ‌طور دقیق قانون‌گذاری شده است. البته قوانین بسیار محکمی برای تائید شدن از جانب قانون‌گذاران، باعث شده تنها تعداد کمی از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات به مشتریان، در آمریکای شمالی باقی بمانند.

در بازار متنوع خاورمیانه، مناطق قبرس و امارات به‌ عنوان مقاصد برتر برای حضور قانونی کارگزاران فارکس شناخته‌ می‌شوند. با وجودی که به ‌تازگی تمرکز روی بازارهای در حال ‌توسعه افزایش‌ یافته است؛ براساس تعداد کارگزاران فارکس، اروپا قاره پیشرو در این حوزه به حساب می‌آید و معامله‌گران این بازار با اطمینان بیشتری با کارگزاران این قاره همکاری می‌کنند.

گروه‌های مختلفی از سرمایه‌گذاران در فارکس فعالیت می‌کنند که در اصل بازیگران بازار هستند. این بازیگران با اهداف و انگیزه‌های مختص به خود در این بازار فعالند گاه به منظور سفته‌بازی و گاه به منظور کسب سود‌، اما در نهایت در راستای حفظ تمامیت و ثبات بازار نقش خود را ایفا می‌کنند.

در فارکس نیز مانند تمامی بازارهای مالی از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال برای آنالیز حرکات قیمتی جفت ارزها استفاده می‌شود. جفت ارزی از اصطلاحات رایج در فارکس است و به هر دو ارزی که با یکدیگر معامله می‌شوند، جفت ارزی می‌گویند.

با بررسی وضعیت اقتصادی و سیاسی دو ارز می‌توان تحلیل بنیادی مناسبی برای تبادل آن دو ارائه داد. از جمله عوامل اقتصادی که می‌تواند بر روند معاملات تاثیر بگذارد، سیاست‌های پولی بانک مرکزی و تمایل آن‌ها به افزایش و یا کاهش نرخ بهره، میزان رشد اقتصادی، نرخ تورم و… است. برای اطلاع از رویدادهای اقتصادی سایت‌های متعدد معتبری مانند forexfactory.com، fxstreet.com و… وجود دارند که می‌توان لیست کامل این اطلاعات را تحت عنوان تقویم اقتصادی در آن‌ها مشاهده کرد.

در این سایت‌ها علاوه بر اطلاعات، پیش‌بینی کارشناسان خبره نیز ارائه می‌شود. با مقایسه رقم گزارش‌ شده و تفاوت آن با میزان پیش‌بینی شده یا مقادیر دوره‌های قبل، می‌تواند ارزش یک جفت ارز در مقابل جفت ارز دیگر را تقویت یا تضعیف کند.

از عوامل سیاسی که می‌تواند مستقیما بر روند معاملات فارکس تاثیرگذار باشد، اخبار سیاسی مانند انتخابات، جنگ و… است. در واقع سرمایه‌گذار باید به طور مستمر پیگیر اخبار سیاسی کشورهای مختلفی باشد که قرار است ارز آن‌ها را معامله کند و چشم‌اندازی از روند آتی نرخ ارز کشورهای مختلف داشته باشد. به ‌عنوان ‌مثال بداند که با انتشار نتیجه رفراندوم جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا، ارزش پوند در مقابل ارزهای دیگر کاهش خواهد داشت.

در بازار تبادل ارز جهانی، علاوه بر تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، تحلیل تکنیکال نیز از اعتبار بالایی برخوردار است و می‌تواند کمک فراوانی به پیش‌بینی رفتار آینده قیمت کند.

ارزهای اصلی

گرچه ارزهای زیادی برای معامله کردن وجود دارند ، اما بهتر است به عنوان یک معامله گر جدید در بازار فارکس ، معامله کردن را با “ارزهای اصلی” آغاز کنید.

ارزهای موجود در جدول بالا “ارزهای اصلی” نامیده می شوند زیرا پرمعامله ترین ارزها هستند.

آنها به این دلیل “ارزهای اصلی” نامیده می شوند که حجم بسیار سنگینی از معاملات بر روی آنها انجام شده و ارایه گر بزرگترین اقتصادهای جهان هستند.

معامله گران فارکس هر یک تصور متفاوتی از “ارزهای اصلی” برای خود دارند.

تریدرهای مقید که احتمالاً صاحب نمرات بالایی در دانشکده سایت ما هستند و از نخستین روزهای معاملاتی خود همه قوانین را رعایت می کنند فقط ارزهای USD ، EUR ، JPY ، GBP و CHF را به عنوان ارزهای اصلی می شناسند.

پس از آنها ارزهای AUD  ، NZD و CAD نیز به عنوان “ارزهای کالایی” نامگذاری می شوند.

اما نظر ما کمی متفاوت است. پس برای آنکه چندان سخت نگیریم ، در اینجا تمامی هشت ارز فوق را به عنوان “ارزهای اصلی” در نظر می گیریم.

جفت ارزهای اصلی دارای بیشترین جریان نقدینگی در جهان هستند.

از جریان نقدینگی برای توصیف سطح فعالیت در بازارهای مالی استفاده می شود.

در فارکس ، جریان نقدینگی بر اساس تعداد معامله گرانی که در خرید و فروش یک جفت ارز فعال هستند و نیز بر اساس حجم معاملات تعریف می شود.

هر چیزی بیشتر مورد معامله قرار گیرد ، جریان نقدینگی در آن بیشتر است.

به عنوان مثال ، افراد بیشتری با جفت ارز EUR / USD در مقایسه با AUD / USD و در حجم بالاتری معامله می کنند.

این بدان معنی است که EUR / USD از AUD / USD نقد شونده تر است و نقدینگی بیشتری دارد.

نماد ارزها در فارکس چگونه شکل می گیرند؟

نمادهای ارزی همیشه دارای سه حرف هستند. دو حرف اول نام کشور و حرف سوم اشاره به نام واحد پول آن کشور دارد ، که معمولاً اولین حرف نام ارز آن کشور است.

سال 1973 ، سازمان جهانی استاندارد (ISO) کدهای سه حرفی را برای ارزهایی که امروزه از آنها استفاده می کنیم ، تاسیس کرد.

به عنوان مثال NZD را در نظر گیرید:

بازار فارکس چه ویژگی‌هایی دارد؟

موارد زیر را می‌توان به عنوان ویژگی‌های بازار فارکس مطرح کرد:

فعالیت شبانه‌روزی

از خصوصیات منحصربه‌‌فرد فارکس کارکرد ۲۴ ساعته و ساختار غیرمتمرکز آن است. یعنی از روز دوشنبه تا پایان روز جمعه، امکان تبادلات شبانه‌روزی وجود دارد. حجم تبادلات در زمان‌های مختلف بستگی به ساعت کاری کشورهای مشارکت‌کننده در فارکس دارد. ارزها در بزرگ‌ترین بورس‌های سهام و بازارهای سرتاسر جهان همچون زوریخ، هنگ‌کنگ، نیویورک، توکیو، فرانکفورت، لندن، سیدنی و پاریس معامله می‌شوند. هرگاه بازار در ایالات‌متحده بسته شود، روز کاری در توکیو و هنگ‌کنگ شروع می‌شود. این انعطاف زمان کار، برای معامله‌گرانی که برنامه کاری پرمشغله‌ای دارند بسیار مناسب است زیرا لازم نیست آن‌ها نگران ساعات باز و بسته شدن بازار باشند و در هر ساعتی می‌توانند معاملات خود را انجام دهند.

داشتن اعتبار اهرمی بالا (High Leverage)

یکی از نکات مهم در مورد نحوه انجام معامله در فارکس، وجود اعتبار اهرمی بالا است. برای شروع ابتدا به بیان مفهوم اعتبار اهرمی یا همان لوریج می‌پردازیم.

در بازار فارکس همانند بازار آتی در ایران، برای انجام معاملات از طریق کارگزار (Broker) نیازی نیست تا مشتری تمام سرمایه لازم را در اختیار داشته باشد بلکه تنها با پرداخت سهم کوچکی از حجم کلی معامله مورد نظر (معمولاً ۱ تا ۲ درصد) می‌تواند اقدام به انجام آن معامله کند. به این اعتبار اصطلاحا Leverage گفته می‌شود.

از آن جایی ‌که معمولا میزان نوسانات نرخ یک ارز در طور روز به ‌ندرت از یک یا دو سنت بیشتر می‌شود، اگر از این اعتبار در معاملات فارکس استفاده نشود، میزان سود یا ضرر در معاملات بسیار پایین خواهد بود و جذابیتی برای سرمایه‌گذار در این بازار ایجاد نخواهد شد.

 اعتباری که به ‌طور معمول در بازار فارکس وجود دارد برابر ۱:۱۰۰ (یک به صد)  یا ۱:۵۰۰ (یک به پانصد) است. یعنی هر ۱۰۰۰ دلار از پول شما به ترتیب معادل صد هزار و پانصد هزار دلار خواهد بود. فرض کنید که کل سرمایه شما ده هزار دلار آمریکا باشد و این پول را برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام در نظر گرفته باشید؛ بنابراین بزرگ‌ترین معامله‌ای که می‌توانید انجام دهید از کل پول شما تجاوز نخواهد کرد اما اگر با این مقدار پول در بازار فارکس فعالیت کنید می‌توانید تا صد برابر حجم سرمایه خود به معامله بپردازید. در واقع با سرمایه اولیه ده هزار دلاری خود، می‌توانید تا سقف یک‌ میلیون دلار معامله کنید.

وجود لوریج بالا برای بسیاری از افراد تازه‌وارد در بازارهای مالی جهانی می‌تواند در نگاه اول بسیار جذاب و وسوسه‌کننده باشد، زیرا ممکن است افراد این تصور را داشته باشند که با این میزان اعتبار اهرمی و یک معامله موفق، یک‌شبه می‌توانند راه چندین ساله را طی کنند و به ثروت گزافی دست یابند اما کسی که کمترین سابقه معامله در این بازار را داشته باشد به‌ خوبی از میزان خطرناک بودن آن و امکان از بین رفتن تمام سرمایه به ‌خوبی آگاه است.

البته اعتبار اهرمی الزاما باعث زیان معامله‌گران می‌شود؛ بلکه باید به این نکته توجه کرد که معامله‌گری در بازارهای مالی بیشتر از هر کسب‌ و کار دیگری نیازمند کسب دانش، تجربه و مدیریت صحیح سرمایه است.

به‌ عبارت ‌دیگر، وجود یا عدم وجود اعتبار معاملاتی قطعا تاثیری در موفقیت شما در بازارهای مالی نخواهد داشت. این جمله را به خاطر داشته باشد که «اگر نمی‌توانید بدون اعتبار اهرمی سود کسب کنید، هرگز با اعتبار اهرمی نیز سود نخواهید کرد.» حتی اگر می‌خواهید در بازار فارکس معامله کنید، اعتبار اهرمی ۱:۱۰۰ را فراموش کنید و ابتدا یاد بگیرید که چگونه باید معامله کرد.

واحد سنجش تغییرات جفت ارزها (Pips)

به علت حجم بالای معاملات در فارکس، معمولا نرخ برابری ارزها تا چهار یا پنج رقم اعشار محاسبه می‌شوند و به رقم چهارم بعد از اعشار پیپ (Pips) یا (Point) می‌گویند. مثلاً اگر قیمت یورو به دلار از ۱٫۱۶۰۲ به ۱٫۱۶۰۹ برسد، می‌گوییم ارزش یورو نسبت به دلار ۷ پیپ افزایش ‌یافته است.

مفهوم اسپرد (Spread) و قیمت خرید و فروش (Bid & Ask)

در معاملات فارکس، برای هر جفت ارز در هرلحظه دو قیمت متفاوت وجود دارد. یکی قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت خرید انجام دهید که این نرخ را Ask می‌گویند و دیگری قیمتی است که شما می‌توانید در آن قیمت فروش انجام دهید و این قیمت را Bid می‌گویند. تفاوت این دو قیمت را اسپرد (Spread) می‌نامیم که در بروکرهای گوناگون نرخ متفاوتی برای آن در نظر گرفته می‌شود. اسپرد در واقع هزینه‌ای است که معامله‌گر برای انجام معامله خود می‌پردازد.

واحد اندازه‌گیری حجم معاملات

واحد اندازه‌گیری حجم معامله در بازار مبادلات ارز لات (Lot) است. در بیشتر قراردادها هر لات برابر با ۱۰۰۰۰۰ واحد ارز پایه است که در اکثر جفت ارزها معادل ۱۰ دلار سود یا زیان در هر پیپ است. حداقل حجم معامله نیز در اغلب بروکرها برابر ۰٫۰۱ لات است.

محاسبه سود و زیان حساب معاملاتی

 در بازار فارکس سود و زیان حساب معاملاتی در لحظه، با توجه به تغییرات ارزش جفت ارزها و متناسب با حجم پوزیشن‌های معاملاتی به مانده‌حساب آن‌ها افزوده و از آن کاسته می‌شود. لزوم توجه ویژه به مبحث مدیریت سرمایه و رعایت حجم مناسب حساب معاملاتی نیز در اینجا اهمیت پیدا می‌کند. در معاملات فارکس حتما باید برای خود حد ضرر مشخص کنید. ممکن است تحلیل شما از روند میان‌مدت یا بلندمدت یک جفت ارز کاملا صحیح باشد اما اگر حد زیان تعیین نکنید و بر مبنای آن حجم معاملاتی مناسب را انتخاب نکنید، یک اصلاح عمیق در خلاف در بازار می‌تواند موجب زیان سنگین یا از بین رفتن کل حساب معاملاتی شما شود.

با تحمل این زیان علاوه ‌بر بار روانی فراوان، حتی در صورتی ‌که شما سرمایه مجدد برای ورود به بازار داشته باشید، به یک تلاش دوچندان نیاز خواهید داشت تا به پله قبل بازگردید و مانند معاملات سهام، مسکن و … در شرایط نزول قیمتی نمی‌توانید دارایی خود را نگه ‌دارید تا براساس تحلیل بلندمدت خود در آینده آن را به قیمت مد نظر خود به فروش برسانید. همیشه به خاطر داشته باشید که در فارکس انجام معامله بدون قرار دادن حد زیان، مانند پریدن از یک هواپیما بدون چتر نجات است.

مزایا و معایب معاملات فارکس چیست؟

فارکس از نظر حجم معاملات بزرگ‌ترین بازار موجود است و امکان ورود و خروج به آن با هر یک از ارزهای عمده دنیا در کسری از ثانیه وجود دارد.به دلیل نقدشوندگی بالا، بانک‌ها و کارگزار‌های فارکس معمولا با دادن اعتبار به مشتریان، امکان مدیریت موقعیت‌ها و فرصت‌های بسیاری را با سرمایه‌ اندک برای آن‌ها فراهم می‌کنند. البته مبادله‌ ارز فعالیتی در حوزه‌ اقتصاد کلان است. برای شناخت و بهره بردن از عواملی که باعث تغییر ارزش ارز کشورها می‌شود، افراد باید به‌ دنبال کسب اطلاعات درباره‌ اقتصاد کلان کشورهای مختلف و ارتباطات میان آن‌ها باشند.

ممکن است برای برخی از فعالان، بررسی اقتصاد کلان و پیش‌بینی بر مبنای آن، آسان‌تر از بررسی و تحلیل شرکت‌های خاص و کسب دانش در زمینه‌ صنعت مربوط به آن باشد؛ ولی عکس این حالت نیز ممکن است. در واقع بررسی اقتصاد کلان شرکت‌ها به شناخت دقیق از جوامع و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی آن‌ها نیاز دارد.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه معاملات در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.