دارایی
11 ژانویه 2021 2021-01-11 7:52دارایی
دارایی
در این مقاله به مفهوم دارایی به صورت کامل اشاره میشود.
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که دارایی چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم.
در کتاب پدر پولدار و در بی پول نوشته رابرت کیوساکی به مفهوم دارایی اشاره شده و به گفته ایشان هر فردی مفهوم دارایی و بدهی را خوب درک کند میتواند ثروتمند شود.
با توجه به این توضیحات دانستن مفهوم دارایی بسیار ضروری است، بنابراین در این مقاله مفهوم دارایی به صورت کامل تحلیل میشود.
مفهوم دارایی از دو دیدگاه بررسی میشود:
- دیدگاه حسابداری
- دیدگاه هوش مالی
- مفهوم دارایی از دیدگاه حسابداری
طبق استانداردهای پذیرفته شده حسابداری دارایی به شرح زیر تعریف میشود:
اموال، مطالبات و سایر منابع اقتصادی متعلق به یک واحد تجاری که درنتیجه معاملات، عملیات مالی، یا سایر رویدادها درگذشته بهصورت مشروع به مالکیت واحد تجاری درآمده است و قابلاندازهگیری به پول و دارای منافع آتی برای واحد تجاری است، دارایی نامیده میشود؛ مانند موجودی نقد و بانک، مطالبات واحد تجاری از دیگران، موجودی کالا، اوراق بهادار، زمین، ساختمان، وسایل نقلیه، اثاثیه اداری و ماشینآلات.
برای اینکه دارایی را تشخیص دهید باید خصوصیات زیر را داشته باشد:
- در اثر یک رویداد مالی درگذشته به مالکیت و تحت کنترل شرکت درآمده باشد.
- بهای تمامشده آن به نحو اتکاپذیر و مناسب، قابلاندازهگیری به وجه نقد باشد.
- دارای منافع آتی برای واحد تجاری باشد.
- از راه قانونی و مشروع به مالکیت واحد تجاری درآمده باشد.
با توجه به فرض تداوم فعالیت داراییها به دودسته طبقهبندی میشود:
الف- دارایی جاری
ب- دارایی غیر جاری
در فرض تداوم فعالیت واحد تجاری برای سالهای طولانی فعالیت خود را ادامه میدهد و با توجه به هدف از تحصیل داراییها به دودسته دارایی جاری و غیر جاری طبقهبندی میشود.
دارایی جاری (Current Asset) چیست؟
دارایی جاری یک بخش از حساب های ترازنامه است که ارزش همه دارایی هایی را که میتواند طی یک سال بهصورت معقول به پول نقد تبدیل شود، نشان میدهد.
انواع دارایی جاری شامل پول نقد و مشابههای آن، حساب های دریافتنی، فهرست موجودی، اوراق بهادار قابل خرید و فروش در بازار، هزینه های از پیش پرداخت شده و سایر دارایی های نقد شونده ای که میتوان آنها را هرلحظه به پول نقد تبدیل کرد، است.
در برخی کشورها نظیر انگلستان، دارایی های جاری با عنوان حساب های جاری نیز شناخته میشود
دارایی های جاری برای هر شرکت و کسب و کاری مهم هستند زیرا میتوانند برای تأمین منابع مالی روزانه مورداستفاده قرار بگیرند و هزینه های در حال انجام را پرداخت کنند. بسته به نوع شرکت، دارایی های جاری میتوانند از بشکههای نفت خام تا کالاهای تولیدشده و ارز خارجی را شامل شوند. در یک ترازنامه، دارایی های جاری بهصورت عادی به خاطر نقد شوندگی بالا یا سهولت تبدیلشدن به پول نقد، نمایش داده میشوند.
دارایی هایی که در طول یک سال یا در طول چرخه عملیاتی شرکت، نتوانند به پول نقد تبدیل شوند، در این دستهبندی قرار نمیگیرند و بهجای آن بهعنوان “دارایی های بلندمدت” یا “دارایی های غیر جاری” در نظر گرفته میشوند.
این نوع دارایی ها نیز به نوع کسب و کار شرکت بستگی دارند، اما عموماً شامل زمین، امکانات، تجهیزات، قوانین کپیرایت و سایر سرمایه گذاری هایی هستند که از نقدشوندگی پایینی برخوردارند و نمیتوان آنها را بهراحتی به پول نقد تبدیل کرد.
حساب های دریافتنی و فاکتورهای مشتریان که هنوز باید پرداخت شوند تا زمانی که در طول یک سال انتظار پرداخت شوند، بهعنوان دارایی های جاری در نظر گرفته میشوند.
اگر شرکتی اقدام به فروش خدمات و محصولات خود بهصورت اعتباری کرده باشد، بخشی از حساب های دریافتنی آن ممکن است برای مدتزمان طولانیتری به موعد خود برسند. همچنین ممکن است که بعضی از حساب ها هیچگاه بهطور کامل پرداخت نشوند.
این موارد در گزارشهای مالی بهعنوان حساب های مشکوک الوصول که از حساب های دریافتنی کم میشود، منعکس میشود و اگر حسابی هیچگاه وصول نشود، بهعنوان هزینه بدهی ثبت خواهد شد.
در ترازنامه معمولاً فهرست موجودیها بهعنوان دارایی جاری در نظر گرفته میشوند، اما این مورد را باید با دیده تردید نگریست. روشهای مختلف حسابداری میتواند موجودی کالا را برای پر کردن فهرست دارایی های جاری و درصورتیکه بهاندازه سایر دارایی ها نقد شونده نباشد، بهعنوان دارایی جاری در نظر بگیرند.
بهعلاوه پیش پرداخت ها نیز بهعنوان دارایی های جاری در نظر گرفته میشوند نه به خاطر اینکه میتوانند تبدیل به پول نقد میشوند، بلکه به این دلیل که پول نقد برای مصارفی دیگر آزاد شده است. در طول سال، ارزش پیش پرداخت شده بهعنوان دارایی جاری از طریق مستهلک کردن حساب کاهش مییابد و حسابهای مربوط به پیش پرداخت به هزینه های مختلف تبدیل میشوند.
دارایی غیر جاری
به داراییهایی گفته میشود که هدف از تحصیل آنها نگهداری و استفاده از این داراییها برای سالهای متوالی (بیش از یک سال مالی) و در راستای اهداف واحد تجاری است؛ مانند زمین، ساختمان، اثاثیه و…
این دارایی بهقصد خریدوفروش تحصیل نمیشود، شاید بعد از چند سال استفاده به فروش برسد و دارایی دیگری جایگزین شود؛ اما در ابتدا باهدف استفاده از دارایی در راستای اهداف شرکت خریداری میشود.
برای مثال ساختمانی که خریداری میشود جهت انجام کار توسط کارمندان و یا کارگران است. هدف خریدوفروش ساختمان نیست.
و یا خودروی خریداریشده برای انجام کارهای شرکت خریداری میشود.
تعریف دارایی مشهود (Tangible Asset) چیست؟
دارایی هایی که شکل فیزیکی دارند، دارایی مشهود گفته میشوند. دارایی های مشهود شامل دارایی های ثابت نظیر ماشینآلات، ساختمانها و زمین و دارایی های جاری همچون فهرست موجودی کالا میشود. نقطه مقابل دارایی مشهود، دارایی نامشهود است.
دارایی های غیر فیزیکی، مثل حق ثبت اختراعات، علامات تجاری، کپیرایت، سرقفلی و شهرت برند، همه مثالهایی از دارایی های نامشهود هستند.
برای مقاصد حسابداری مشخص، انواع مختلف دارایی ها با رفتارهای ویژهای روبرو میشوند. مثلاً شرکت ها بهجای اینکه کل هزینه های خرید یک دارایی را به سالی که در آن سال، دارایی خریداریشده اختصاص دهند، از پروسهای به نام استهلاک برای تخصیص بخشهایی از هزینه های دارایی های مشهود با عمر مفید پیشبینیشده یک سال یا بیشتر به هر سال از عمر مفید استفاده میکنند.
فرضاً یک دارایی امسال به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان خریداری میشود و خریدار پیشبینی میکند این دارایی ۵ سال عمر کند و در پایان پنج سال دارایی را به قیمت ۲۰ میلیون تومان بفروشد. در این صورت شرکت در صورت های مالی خود در سال اول دارایی را به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان ثبت کرده و هر سال در دفاتر و صورت های مالی خود به اندازه ۲۰ میلیون تومان از ارزش دارایی کم کرده و به صورت هزینه استهلاک ثبت میکند. با این کار هزینه ناشی از بهکارگیری این دارایی به صورت مساوی در ۵ سال شناسایی و در حساب ها منعکس میشود.
شکل زیر را دارایی ثابت مشهود را نشان میدهد:
تعریف دارایی نامشهود (Intangible Asset) چیست؟
دارایی هایی که ماهیت فیزیکی یا واقعی ندارند، دارایی نامشهود گفته میشوند. مالکیتهای فکری شرکتها (نظیر ثبت اختراع، حقوق مالکیت و روشهای منحصربهفرد تجاری)، نام تجاری و قراردادهایی که بعضاً شرکتها پیشازاین بستهاند، ازجمله دارایی های نامشهود شرکتها را تشکیل میدهد.
مالکیت شرکتها بر دارایی های نامشهودشان میتواند محدود به یک دوره زمانی مشخص یا نامحدود باشد.
درحالیکه دارایی نامشهود ارزش فیزیکی آشکار شرکت یا تجهیزات را ندارد، ولی میتواند ثابت کند که یک شرکت ارزشمند بوده و میتواند در موفقیت و شکست بلندمدت شرکت نقش داشته باشد.
برای نمونه، شرکتی مثل کوکاکولا اگر به خاطر ارزش بالایی که برندش ایجاد کرده نبود، نمیتوانست تا این حد موفق باشد. گرچه شناسایی برند یک دارایی فیزیکی نیست که شما بتوانید ببینید یا لمسش کنید، تأثیرات مثبت آن بر سود خالص برای شرکتهایی نظیر کوکاکولا که قدرت برندش سال به سال فروش جهانی را کنترل میکند، میتواند بسیار ارزشمند باشد.
شکل زیر را دارایی ثابت نامشهود را نشان میدهد:
دارایی از دیدگاه هوش مالی
هر چیزی که بدون نیاز به فعالیتی خاص از سمت مالک آن برای وی ایجاد درآمد کند دارایی است.
یعنی حتی صاحب آن در خواب به سر میبرد ولی برای ایشان درامد ایجاد میشود دارایی است.
در این خصوص دورههای زیادی در کشور برگزار میشود تا مفهوم دارایی و بدهی برای افراد قابل لمس شود.