حجم مبنا در بورس
18 فوریه 2021 2021-02-15 16:19حجم مبنا در بورس
حجم مبنا در بورس
در هر بازاری کسب و کارهای فراوانی وجود دارد و با به وجود آمدن هر نوع کسبِ درآمدزایی، امکانِ پیش آمدن هر گونه مشکلِ خارج از چهارچوبی فراهم خواهد آمد. برای پیشگیری از چنین مصائبی بازار بورس ایران کلیدواژه جدیدی را تحت عنوان حجم مبنا به لغتنامه بورس اضافه کرد. که در بازار بورس شبیه یک سد قدرتمند و غیرقابل نفوذ عمل میکند و اجازه نمیدهد قیمت سهام شرکتها هیجانی و بیرویه رشد کنند. از سوی دیگر حجم مبنا کاهش ارزش سهام را هم کنترل میکند و نمیگذارد قیمتها با شیبی تند دچار سقوط شده و سهامداران را به ورشکستگی بکشانند.
منظور از حجم مبنا چیست؟
حجم مبنـا، حداقل تعداد سهامی است که شرکت موظف است در طول روز آنها را معامله کرده و مورد داد و ستد قرار دهد، تا قیمت اصلی سهام بتواند در دامنه ماکزیمم و مینیموم قیمت خود نوسان پیدا کند. اگر یک روز تعداد سهم معامله شده یک شرکت به عدد حجم مبنا نرسد، به همان میزان درصد نوسان قیمت آن سهم کاهش پیدا خواهد کرد. از سال 1382 که این ویژگی به بازار بورس اضافه شد، این عدد چندین بار در شرایط مختلف تغییر پیدا کرده است.
طبق مصوبه تصویب شده در سال 1393، حجم مبنای تمام شرکتهای بورسی معادل 4 در 10 هزار سهام شرکت است، البته با در نظر گرفتن این موضوع که حداقل ارزش مبنا برای همه شرکتها برابر 5 میلیارد تومان و حداکثر ارزش مبنا برای شرکتهایی با سرمایه بالای 2 هزار میلیارد، 12 میلیارد تومان باشد.
حداکثر ارزش مبنای در نظر گرفته شده برای شرکتهایی که سرمایهشان کمتر از 2 هزار میلیارد تومان است، 10 میلیارد تومان تعیین شده. در حال حاضر حجم مبنای تصویب شده برای شرکتهای حضور یافته در بازار بورس 0.0008(هشت هزارم) است. این را هم اضافه کنیم که نیازی نیست خودتان حجم مبنا را محاسبه کنید چرا که در سایت بورس تهران حجم مبنای هر سهم قرار گرفته است؛ با این حال خوب است که روش محاسبه آن را هم به معلوماتتان اضافه کنید:
10000/(تعداد سهام شرکت * 4) = حجم مبنا
حجم مبنای به دست آمده را در قیمت پایانی آخرین روز کاری که چهارشنبه است ضرب کنید؛ اگر عدد به دست آمده در آخرین روز کاری عددی بین 50 تا 120 میلیارد ریال بود، حجم مبنا برای شنبه که اولین روز کاری است همان عدد به دست آمده از فرمول بالاست اما اگر عدد حاصل شده کمتر از 50 ملیلیارد ریال بود، حجم مبنا برابر خواهد بود با 50 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز کاری.
حجم مبنا به زبان ساده
فهم معنای واقعی حجم مبنا، در ظاهر کمی دشوار به نظر میرسد بنابراین اجازه بدهید با یک مثال ساده و قابل لمستر آن را برایتان توضیح بدهم.
فرض کنید امروز شما یک کالای ارزان قیمت مثل خودکار را که نهایتا 5 هزار تومان ارزش داشته باشد، به قیمت 100 هزار تومان از دوستتان خریداری میکنید. با این 100 هزار تومان پولی که شما بابت یک خودکار پرداخت کردهاید، قیمت خودکار در بازار بالا نخواهد رفت، چرا که حجم کالای خریداری شده با این قیمت بسیار کم، محدود و غیرواقعی بوده است. اما اگر حجم این خرید را در سطح کشور هزاران برابر کنیم، قیمت آن کالا بالا خواهد رفت، چرا که حجم معاملات عظمت پیدا کرده است. حجم مبنا همان مبنایی است که تعداد خرید و فروشها را سنجیده و تصمیم میگیرد تا چه اندازه آنها را در میزان تغییرات اثر بدهد. وجود حجم مبنا اجازه نمیدهد هرکسی با یکی دو خرید و فروش جزئی و با پول کم، ارزش سهام را مثبت یا منفی کرده و در مسیر معاملات اختلال ایجاد کند.
طبقه بندی حداقل ارزش | ارزش |
حداقل ارزش مبنای بازار اول و دوم فرابورس | ۵۰ میلیارد ریال |
حداقل ارزش مبنای تابلو زرد | ۲۰ میلیارد ریال |
حداقل ارزش مبنای تابلو نارنجی | ۱۰میلیارد ریال |
حداقل ارزش مبنای تابلو قرمز | ۵میلیارد ریال |
طبقه بندی حداکثر ارزش | ارزش |
حداکثر ارزش مبنای شرکت با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر | ۱۲۰میلیارد ریال |
حداکثر ارزش مبنای شرکت با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال | ۱۰۰میلیارد ریال |
قیمت پایانی چیست؟
قیمت پایانی به طور ساده عبارت است از قیمتی که بر اساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست میآید. اما آنچه که قیمت پایانی در بورس تهران را از نمادهای مورد معامله در فرابورس جدا میکند میزان حجم مبنا تعیین شده از سوی هر یک از این بازارها است. درحالی که بورس تهران حجم مبنا نمادها را بر اساس قوانین داخلی محاسبه میکند، مطابق با دستورالعملهای به کار گرفته شده در فرابورس، حجم مبنا برای تمامی نمادهای این بازار «عدد یک» در نظر گرفته شده است.
بنابراین قیمت پایانی در هر یک از نمادهای فرابورسی برابر با میانگین موزون تمامی معاملات انجام شده در روز خواهد بود. این در حالی است که نمادهای بورسی باید برای به دست آمدن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین شده برای آن نماد تعدیل کنند.
لازم به ذکر است از تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸، حجم مبنا در شرکت های بورسی تغییر کرده و در شرکت های فرابورسی نیز حجم مبنا جهت محاسبه قیمت پایانی قرار داده شده و دیگر حجم مبنای این شرکت ها یک نیست. که در ادامه به توضیح جزییات این قانون نیز پرداخته خواهد شد.
کارکرد قانون جدید حجم مبنا در بورس
کارکرد تغییر قانون حجم مبنا، به نوعی هم اسکیل کردن روند رشد با وضعیت ورود نقدینگی در بازار است. در بازار فرابورس، انتظار می رود این قانون از سرعت رشد بازار کم کند، اما این موضوع تاثیر خود را بیشتر در سهام شرکت های کوچک تری نشان خواهد داد که پیش از این و در عدم وجود حجم مبنا با دستکاری قیمت ها، پروژه شدن و با حجم کوچکی از پول رشد می کردند.
گرچه حجم معاملات اکثر این شرکت ها بیش از دو برابر فرمول اتخاذ شده در روز می باشد و با توجه به در نظر گرفتن قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته برای محاسبه حجم مبناء هرچه قیمت بالاتر برود نیاز به حجم مبنای کمتری خواهد بود و این موضوع قیمت ها را به سمت بالاتر سوق می دهد.
بنظر می رسد این قانون کمک کند، نزولی شدن متداوم و قفل شدن در صف فروش نداشته و در صف فروش نیز حجم متناسبی دست به دست شود که با ورود سهامدار جدید از شدت نزول کاسته خواهد شد و در صورت عدم معامله قیمت پایانی ترمز نزول قیمت را خواهد کشید و این مسئله در روزهای منفی به کمک بازار خواهد آمد.
در مجموع با توجه به ورود حجم بالایی از نقدینگی، انتظار می رود چهارچوب های قانونی نیز به مراتب حرفه ای تر و تکمیل شوند، این قانون کمک می کند قیمتها مبتنی بر حجم های واقعی تر مشخص شده و اثر قیمت سازی در بازار کمرنگ تر شود.
در انتها، توضیح ساده این مفهوم چنین است که اگر حجم مبنا برابر با حجم معاملات یک روز یک نماد باشد، قیمت پایانی معاملات آن روز برابر با میانگین وزنی تمامی معاملات در روز یاد شده خواهد بود. اما اگر میزان معاملات انجام شده در یک روز تنها درصدی از حجم مبنا باشد دیگر نمیتوانیم قیمت پایانی را تنها با گرفتن میانگین وزنی از همه معاملات آن روز به دست بیاوریم.
چگونگی محاسبه حجم مبنا
برای آنکه چگونگی به کارگیری حجم مبنا را به خوبی توضیح دهیم با مثالی ساده کار را پی میگیریم. فرض کنید که یک نماد، حجم مبنایی برابر با ۲ میلیون سهم دارد. در چنین شرایطی اگر قیمت پایانی این نماد در روز گذشته ۱۲۰ تومان باشد و میزان معاملات آن در روز مورد نظر به یک میلیون سهم (یعنی ۵۰ درصد حجم مبنا) برسد.
در اولین قدم از محاسبه قیمت پایانی روز جاری، ابتدا میانگین وزنی معاملات آن روز را به دست میآوریم. سپس تفاوت میانگین به دست آمده با قیمت پایانی روز گذشته را در نسبت معاملات امروز به حجم مبنا ضرب میکنیم و آن را به قیمت پایانی روز گذشته اضافه خواهیم کرد تا قیمت پایانی به دست آمده در این روز محاسبه شود. در این حالت اگر فرض کنیم که میانگین وزنی معاملات روز جاری ۱۳۰ باشد، قیمت پایانی نماد برابر با ۱۲۵ تومان خواهد بود.
میانگین وزنی معاملات امروز: ۱۳۰
قیمت پایانی روز گذشته: ۱۲۰ تومان
حجم مبنا: ۲ میلیون سهم
حجم معاملات روز جاری: ۱ میلیون سهم
تفاوت میانگین وزنی معاملات امروز با قیمت پایانی در روز گذشته:
۱۳۰-۱۲۰=۱۰
تعدیل با حجم مبنا:
۵=۱۰*۰.۵
قیمت پایانی امروز:
۱۲۵=۱۲۰+۵
بنابراین مبنای تغییرات قیمتها و سقف مجاز نوسان روز بعد، در بازه ۵ درصد مثبت و ۵ درصد منفی خواهد بود.
مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه موضوعات در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.