بازار گاوی و خرسی در بورس چیست؟
17 مارس 2021 2021-03-14 12:45بازار گاوی و خرسی در بورس چیست؟
بازار گاوی و خرسی در بورس چیست؟
در بازار بورس بعضی روزها با روند صعودی مواجهیم و بعضی روزهای دیگر با روند نزولی. اگر آمار بازار را بر روی یک نمودار ترسیم کنیم به شکل نمودار سینوسی در میآید، حال ممکن است نرخهای متفاوتی داشته باشند. اصطلاح گاوی و خرسی به بازاری اشاره دارد که شرایط در آن در جهت مخالف یکدیگر در حرکتند و به این دلیل معروفیت جنگ بین خرس و گاو وحشی است.
در بازار بورس اصطلاحات خاصی برای روند صعودی و نزولی وجود دارد که دانستن آن برای فعالان در این بازار ضروری است.
«گاو» و «خرس» از کجا آمدهاند؟
ریشه اصلی این دو واژه به طور قطع شناخته شده نیست، اما دو گمانه در رابطه با این مساله وجود دارد که استناد به آنها رایجتر است.
1) اولین توضیح، به نحوه جنگیدن این دو حیوان اشاره دارد. از طرفی، با توجه به اینکه گاو به هنگام حمله به دشمن، شاخهای خود را به طرف بالا میگیرد، روند صعودی بازار را گاوی مینامند. اما از سوی دیگر، خرس در مقابله با رقیب خود، پنجههایش را به سمت پایین میگیرد و با او میجنگد. برخی بر این باورند که این مساله علت استفاده از نام خرس به هنگام توصیف بازار نزولی است.
2) در گذشتهای دور، دلالانی وجود داشتند که پوست خرس میفروختند. در واقع، آنها پوست خرس را با قیمت همان روز به مشتریان پیشفروش میکردند و چون اعتقاد داشتند که قیمت آن در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت، در موعد تحویل پوست با پرداخت مبلغی کمتر به شکارچیان، از تفاوت قیمت خرید فعلی و پیشفروش سود کسب میکردند.
این افراد به «خرسیها» شهرت یافته بودند و چون روند نزولی قیمت را پیشبینی میکردند، عدهای عقیده دارند که ریشه «بازار خرسی» از این افراد بر گرفته شده است. این مفسران در توجیه نام گاو نیز اشاره به مبارزات تاریخی گاو و خرس دارند که همواره در طول تاریخ، گاو نقطه مقابل خرس بوده است (جنگ گاو و خرس، از جمله تفریحات مردم مکزیک به شمار میآمده که هماکنون نیز در برخی نقاط دنیا این عمل انجام میگیرد و مردم شهر را به تماشای این مبارزه جذب میکند).
بازار گاوی چیست؟
بازار گاوی به بازاری گفته میشود که روند صعودی دارد. دلیل دقیقی برای این نامگذاری وجود ندارد، اما شاید بتوان گفت چون گاوها در هنگام جنگ شاخهای خود را بالا نگه میدارند، به بازارهایی با روند صعودی نیز بازار گاوی میگویند.
همانطور که گفتیم در بازارهای گاوی با نرخ صعودی مواجه هستیم این به آن معنا است که همزمان با زیاد شدن تقاضا قیمتها نیز بالا رفته است، اما در این زمان عرضه نیز کم میشود، انگار با بالا رفتن قیمتها سرمایهگذاران انتظار سود بیشتری دارند و حاضر نیستند سهامی که سودآور است را از دست بدهند.
اغلب بازارهای گاوی در شرایط آرامش و در نتیجه اوضاع خوب سیاسی و اقتصادی اتفاق میافتد. شرایطی را در نظر بگیرید که چرخ کارخانهها به خوبی میچرخد، در نتیجه فعالیتهای مفید کارخانهها سوددهی سهامشان بالا رفته، تقاضا بالا میرود و با افزایش قیمت هر سهم عرضه نیز کاهش مییابد. همان طور که گفته شد کمتر کسی حاضر میشود تا سهام ارزشمندی را از دست بدهد.
بازار خرسی چیست؟
گفته میشود اصطلاح بازار خرسی از زمانی استفاده میشود که عدهای دلال فروش پوست خرس که به «خرسیها» معروف بودند با پیشبینی آینده قیمتها که به احتمال زیاد روندی نزولی خواهند داشت، پوستها را به قیمت روز میفرختند و هنگامی که قیمتها کاهش مییافتند پولی کمتر به فروشندگان اصلی میپرداختند.
اتفاقی که در بازار سهامی که از آن به عنوان بازار خرسی یاد میکنند، به همین صورت است، یعنی نرخ بازار نزولی است و قیمتها در حال کاهش و معمولا این اتفاق در نتیجه رکود اقتصادی اتفاق میافتد. البته هر صعودی در نرخ سهام به معنای قدرت اقتصادی نیست، بلکه ممکن است کاذب باشد.
اما در مورد بازارهای خرسی باید گفت که برعکس شرایطی که در بازار گاوی با آن مواجهیم، یعنی تقاضای زیاد و عرضه کم، در اینجا تقاضا کم و عرضه زیاد است، قیمتها کاهش پیدا کرده اما رمقی در بازار برای خرید وجود ندارد. بازار خرسی شرایطی است که بورس ریزش پیدا کرده و سرمایهگذاران ضرری را متحمل شدهاند.
در بازار خرسی ارزش سهام در نتیجه تصمیمها و رفتار سرمایهگذاران کاهش پیدا میکند. به عبارت دیگر باید گفت در بازار خرسی واقعی که نزول ارزش ۲۰% یا بیشتر اتفاق بیفتد و ارزش سهام کاهش پیدا میکند و قیمت کالاها افزایش مییابد و به طور کلی شرایط اقتصادی متزلزل و ناپایدار میشود.
علاوه بر آن اوضاع به گونهای است که اغلب سرمایهگذاران از تداوم آن اطمینان دارند. در نتیجه رکود اقتصادی تعدیل نیرو، اخراج کارگران و افزایش نرخ بیکاری اتفاق میافتد.
خصوصیات بازار گاوی و بازار خرسی
عرضه و تقاضای سهام
در بازار گاوی تقاضا بسیار زیاد است و عرضه بهندرت صورت میگیرد؛ بهعبارتدیگر، سرمایهگذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید میکنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند (صفهای خرید سنگین در بورس ایران در حالت گاوی قابل مشاهده است). عکس این ماجرا در بازار خرسی حاکم است و عرضه افزایش و تقاضا بهشدت کاهش مییابد و حجم معاملات بهشدت افت میکند و بازار دچار رکود و تنبلی میشود(ناامیدی وصفهای فروش طولانی نشانههایی از چنین بازاری است)
روانشناسی سرمایهگذار
روند بازار و جو روانی حاکم بر سرمایهگذاران تأثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند. برای فهم بیشتر، رابطه اقتصاد و سیاست را در نظر بگیرید، تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه تأثیرگذار است و از طرف دیگر، شرایط اقتصادی بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تأثیر قرار میدهد. با این تفاسیر، در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر، در بازار سرمایهگذاری میکنند، اما در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایهگذاران بهمنظور خرید سهام جدید باقی نمیگذارد. عکس این اتفاق نیز ممکن است؛ به عبارتی، اخبار ناخوشایند میتواند منجر به بازار خرسی شود و در مقابل، اخبار خوب بازار گاوی را رقم زند.
نکته قابلتوجه در رابطه با بازار گاوی و خرسی، عدم نگاه کوتاهمدت به روند بازار است. افت قیمتها در یک روز یا یک هفته یا افزایش آنها نشان از بازار خرسی و گاوی نیست؛ بلکه آنچه نوع بازار را مشخص میکند، روند بلندمدت آن است؛ مثلا ممکن است در دو هفته اخیر روند بیانگر بازار گاوی باشد، درحالیکه طی دو سال اخیر روند بازار حاکی از بازار خرسی است.
در بازار خرسي احتمال زياندهي بالاست چراكه قیمتها مدام ارزش خود را از دست میدهند و اغلب پايان آن نيز نزديك نيست، حتي اگر به اميد بهبود وضعيت سرمایهگذاری كنيد قبل از اینکه شرايط بهتر شود شما در زیان زیادی وارد شدهاید. (چون بازار خرسی با روند نزولی و فرسایشی قیمت همراه است، نقد شوندگی سهام افت میکند و یاس و ناامیدی در بازار نیز غالب میشود).
چگونه بازار گاوی به بازار خرسی تبدیل می شود؟
زمانی که اغلب مردم در بازار باشند، بازار گاوی که یک بازار صعودی است میل زیادی برای تبدیل شدن به بازار خرسی که یک بازار نزولی است دارد به این دلیل که كه اغلب مردم كمترین میزان تحمل ریسک را دارند و ریسک گریز هستند و احتیاج دارند كه تضمینی در میان باشد تا كاری كه انجام میدهند یك سرمایهگذاری مطمئن باشد. در نهایت بیشتر آنها آخرین افرادی می باشند كه متقاعد میشوند بازار صعودی است و فرصتهای خوبی برای خرید در آن وجود دارد. جدا از این موضوع كه بازار گاوی و صعود قیمتها، نیاز به اضافه کردن پول به طور دائم توسط معاملهگرانی دارد كه خواهان خرید در قیمتهای بالاتر و بالاتر باشند. هر چقدر از عمر بازار گاوی بگذرد و قیمت بالا رود، مشخصا تعداد زیادی از معاملهگران خریدهای خود را انجام دادهاند و كمتر مشتری جدیدی باقی می ماند و در نهایت تعداد افرادی كه حاضر باشند قیمتهای بالاتری برای خرید بپردازند كمتر می شود. خریدارانی که در پایین ترین قیمت خریداری کرده اند دلشان می خواهد كه شاهد افزایش روز افزون قیمتها باشند ولی دلشان هم نمیخواهد تا با توقف رشد قیمت، خریدهایشان روی دستشان بماند بنابراین هر چقدر قیمت بالاتر رود مردد خواهند شد كه آیا زمان شناسایی سود رسیده است یا نه.
زمانی که افراد زیادی وارد بازار میشوند و بصورت دسته جمعی خرید میكنند، حرفهایها میدانند كه پایان راه نزدیك می باشد به این دلیل که حرفهایها بر خلاف مردم عادی عمل می کنند و زمانی که تعداد خریداران و حجم پولی كه باید در خرید صرف شود محدود می باشد و در نهایت زمانی فرا می رسد كه در آن هر شخصی كه قادر بوده خرید خود را انجام داده است و دیگر خریداری باقی نمانده است. در واقع تعداد خریداران و حجم پولی که باید در خرید صرف شود محدود می باشد و سرانجام نقطهای فرا خواهد رسید که در آن هر کس که میتوانسته در حکم خریدار ظاهر شود، خرید خود را انجام داده و دیگر خریداری باقی نمانده است. در این شرایط با عدم استقبال خرید قیمت سهام کاهش مییابد و نمی تواند حرکتی جز رو به پایین داشته باشد.
چطور روند تغییرات بازار را تخمین بزنیم؟
بازه زمانی طولانی نکته کلیدی برای تشخیص گاوی بودن یا خرسی بودن بازار است، تنها اینکه مثلا در مدت یک هفته تعداد زیادی سهام فروخته شده و عده زیادی پولشان را خارج کردهاند به معنای خرسی بودن بازار نیست.
اتفاقاتی که در بازه زمانی کوتاهمدت میافتد، نشاندهنده اصلاح یا روندی است که در آن زمان صورت میگرفته است. حال قضاوت شرایط بازار مبنی بر اینکه بازار گاوی است یا خرسی فقط در بلندمدت ممکن است.
هرچند همیشه هر اتفاقی را نمیتوان نتیجه یا عاملی برای گاوی بودن یا خرسی بودن بازار در نظر گرفت. ممکن است کشور درگیر رکود اقتصادی بوده باشند و حالا رو به التیام است.
تذکر:
تعیین زمان برای بازارهای گاوی یا خرسی تقریبا غیرممکن است.
مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون بورس ایران در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.