ترخیص کالا چیست؟

 در درجه اول، ترخیص کالا یعنی اظهار کالا به گمرک و خروج کالا از محل گمرک. طبق بند ث ماده ۱ قانون امور گمرکی به خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی، ترخیص کالا گفته می‌شود.

از منظر تعاریف، پیوست کلی کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو، ترخیص کالا به مفهوم انجام تشریفات گمرکات ضروری است و انجام  این مراحل اجازه می‌دهد، کالا ورود قطعی شده، صادر شود یا تحت سایر رویه‌های گمرکی قرار گیرد.

در عین حال اصطلاح دیگری تحت عنوان خروج کالا در کنوانسیون کیوتو وجود دارد، که به مفهوم اقدام گمرک است. براساس آن اجازه داده می‌شود کالایی که در جریان ترخیص قرار گرفته است، در اختیار اشخاص ذی‌نفع قرار گیرد.

موارد مهم در ترخیص کالا از گمرک و اهمیت ترخیص کالا چیست؟

در ترخیص کالا، مراحل گوناگونی طی می شود که از جمله آنها آماده سازی مدارک، ثبت اسناد واردات یا صادرات کالا به شکل فیزیکی یا الکترونیکی، محاسبه وجوه گمرکی همچون سود بازرگانی، حقوق گمرکی، مالیات، ماخذ تعرفه گمرکی و تسهیلات ارائه شده توسط دولت به واردکنندگان و صادر کنندگان کالا و غیره صورت می گیرد.

 هزینه ترخیص کالا از گمرک (کارمزد ترخیص کالا)

هزینه و کارمزدهای دریافتی بابت ترخیص کالا به چه صورت است؟

هزینه‌های محاسبه شده صرفا مبالغ پرداختی در انجام فرایند واردات قطعی به گمرک می‌باشد. هزینه‌های گمرکی شامل مجوزهای قانونی، مانند بهداشت، مخابرات، استاندارد و هزینه‌های خدماتی از جمله کارمزد، ثبت سفارش، تخلیه و بارگیری و انبارداری و غیره می‌باشد. هزینه‌های ترخیص کالا در گمرک به شکل مجزا از حقوق ورودی دریافت می‌شوند.

 حقوق ورودی کالا در گمرک

حقوق ورودی کالا بدین معنی است که واردکننده کالا، باید درصدی از ارزش کل کالا ها را به اداره گمرک آن کشور تحت عنوان حقوق ورودی پرداخت نماید تا اجازه ورود کالا ها به خاک آن کشور صادر شود. این حقوق به خزانه هر کشور واریز گردیده و از جمله درآمدهای کشور به حساب می‌آید. میزان حقوق ورودی کالا در هر کشور و برای هر کالا متفاوت است و روش تعیین این میزان بر اساس سیاست‌ها و قوانین هر کشور متفاوت است.

کاهی اوقات به علت هزینه‌های ترخیص کالا، تجار و بازرگانان مجبور هستند، کالاهای خود را برای مدت بیشتری در انبار نگهداری کنند، که این مسئله خود هزینه‌های انبارداری و … را شامل می‌شود. پیشنهاد می‌شود، قبل از ورود هر کالایی شرایط ورود آن و هزینه‌های گمرگی آن محاسبه شود.

مدت زمات مجاز نگهداری کالا و ترخیص آن در انبار گمرک چقدر است؟

طبق (ماده ۲۴ قانون امور گمرکی) مدت مجاز نگهداری کالا در انبارهای گمرکی، از تاریخ تحویل کالا به این اماکن سه ماه است. در صورت تقاضای کتبی صاحبان کالا یا شرکت‌های حمل‌‌ونقل در مورد کالای عبوری و وجود علل موجه به تشخیص گمرک، با پرداخت هزینه انبارداری تا تاریخ موافقت گمرک این مدت حداکثر تا دو ماه دیگر قابل تمدید است. درصورتی‌که ظرف مهلت مقرر صاحب کالا برای انجام تشریفات گمرکی و پرداخت وجوه متعلقه اقدام ننماید، کالا مشمول مقررات متروکه می‌شود.

چنانچه کالا به انبارهای گمرکی متعدد منتقل و نگهداری شود، مدت توقف از زمان ورود کالا به اولین انبار گمرکی محاسبه می‌شود. مهلت توقف مرسولات پستی غیرتجاری تابع مقررات پست است.
تبصره ۱ ـ درصورتی که امکانات لازم برای نگهداری کالای فاسدشدنی و کالایی که نگهداری آن هزینه اضافی ایجاد می‌کند، در انبارهای گمرکی موجود نباشد، باید بلافاصله پس از تخلیه و تحویل، ترخیص و یا با مسئولیت صاحب کالا و نظارت گمرک به انبار مناسب منتقل شود. در غیر این‌صورت، مرجع تحویل‌ گیرنده هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال ضایع یا فاسد شـدن آن‌ها ندارد و گمرک بلافاصـله مقررات متروکه را در مورد آن کالا اعمال می‌نماید.

تبصره ۲ ـ چنانچه ظرف یک‌ ماه کالاهایی که برای آن سند ترخیص یا فروش صادر گردیده است از انبارها خارج نشود، مشمول مقررات متروکه می‌شود. این مهلت با اعلام موافقت مرجع تحویل‌گیرنده و گمرک قابل تمدید است.

تبصره ۳ ـ تا زمانی که کالا به انتظار اعلام نظر قطعی گمرک در انبارهای گمرکی متوقف گردد، کالا متروکه نمی‌شود.

تبصره ۴ ـ تعیین مهلت توقف کالا در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی بر اساس ضوابط قانونی مناطق مذکور در اختیار سازمان های مسئول این مناطق است. کالاهایی که در این مناطق پس از انقضای مهلت‌های اعطایی توسط سازمان های مذکور مهلت منقضی، اعلام می‌شوند نیز مشمول مقررات کالای متروکه می‌گردند.

سامانه ترخیص کالا

EPL مخفف Electronic Packing List می باشد که پنجره واحد تجاری فرامرزی نام گرفته است. این سامانه پل ارتباطی بین ارباب رجوع و گمرک است. از طریق سامانه EPL می توان برای واردات، صادرات و ترانزیت، کالا را دور اظهاری کرد. سامانه EPL از سال ۱۳۹۲ راه اندازی شد و به ترتیب در گمرکات دیگر هم به کار گرفته شد. ای پی ال یک سامانه برای ترخیص کالا است که اگر شما به عنوان ارباب رجوع بخواهید، کالای مد نظرتان را از گمرک ترخیص نمایید، برای ارتباط با گمرک می بایست از سامانه پنجره واحد فرامرزی یا سامانه ای پی ال استفاده نمایید. برای استفاده از این سامانه و اظهار کالا ابتدا باید به واحد ای تی گمرک مراجعه و درخواست رمز و پسورد برای ورود ای پی ال نمایید. این رمز کد شناسایی شما در گمرک می باشد.

سامانه EPL همانطور که گفته شد از طریق آدرس https://epl.irica.ir  در دسترس است. اما برای استفاده از این سامانه باید مراحلی را طی کرد. در این سامانه شما می توانید تمامی فرایند عملیاتی مانند دور اظهاری واردات، دور اظهاری ترانزیت، اعطای وکالت به حق العمل کار گمرک، دسترسی به گزارشات مربوط به اظهارنامه های قبلی را انجام دهید.

در سامانه EPL امکان پرینت پیش اظهار وجود دارد، بنابراین اگر کاربران به ورود اطلاعات به صورت مستقیم و آنلاین عادت نداشته باشند، می توانند در ابتدا شکل کلی این اظهارنامه را پرینت گرفته و تمامی قسمت‌های مربوطه را پر کنند. سپس به ورود اطلاعات به سیستم بر اساس آنچه که از قبل پر کرده‌اند، بپردازند.

مالک کالا می‌تواند اظهارنامه گمرکی را شخصاً یا از طریق نماینده قانونی خود تنظیم کند. اظهارکننده اسناد را کنترل نهایی نموده و فرم پیش نویس اظهارنامه را با استفاده از آن‌ها تکمیل می‌نماید.

مبلغی که توسط صاحب کالا به عنوان حقوق ورودی باید پرداخت گردد، یکی از اطلاعات بسیار مهم و اساسی موجود در اظهارنامه است که در مرحله تکمیل اظهارنامه محاسبه می‌شود. همچنین باید بدانید، تکمیل فرم اظهارنامه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و چنانچه در تکمیل آن اشتباهی رخ دهد. منجر به آسیب‌های مالی و غیرمالی سنگینی خواهد شد. بنابراین در صورت بروز هرگونه خطا یا اشکال همواره می‌توانید با پشتیبانی این سامانه تماس بگیرید.

ترخیص کار چه کسی است؟

ماده ۱۲۸ قانون امور گمرکی
ترخیص کار یا کارگزار گمرکی در گمرک به شخصی گفته می شود که تشریفات گمرکی کالای متعلق به اشخاص دیگر را به وکالت از طرف صاحب کالا انجام دهد. حدود اختیارات وکیل باید به تفکیک در وکالت نامه رسمی که توسط موکل در فرم نمونه ارائه شده و توسط گمرک ایران تنظیم می شود، مشخص گردد.

کارگزار گمرکی باید پروانه مخصوص از گمرک ایران را دریافت نماید. این پروانه برای ترخیص کالا از کلیه گمرک های کشور معتبر است.

ماده ۱۹۰ آیین نامه قانون امور گمرکی
براساس ماده ۱۹۰ آیین نامه قانون امور گمرکی، انجام تشریفات گمرکی ‌به وکالت از طرف صاحبان کالا، مستلزم داشتن پروانه کارگزاری گمرکی است. اما در سازمان های دولتی و سفارتخانه‌ها می‌توانند کارمندان تمام‌وقت خود را برای انجام امور گمرکی کالاهای متعلق به خود، با تصریح و تشریح حدود اختیارات به گمرک معرفی نمایند، بدون اینکه نیاز به ارایه پروانه کار‌گزاری گمرکی داشته باشند. صاحبان کالا (اشخاص حقوقی) می‌توانند کارمندان تمام وقت خود را که دارای وکالت نامه رسمی می‌باشند، جهت ترخیص کالای خود به گمرک معرفی نمایند.

 به عبارتی ترخیص کار ، وکیل صاحب کالا ، در زمینه ترخیص کالا از گمرک است. ترخیص کار گمرک را با نام حق العملکار گمرکی نیز می شناسیم.

ترخیص کار گمرکی، یک شخصیت حقیقی یا حقوقی است که از جانب صاحب کالا موظف می شود کالای وارداتی وی را از گمرک ترخیص کند.

وظایف ترخیص کار

• در وهله اول یک ترخیص کار باید مورد اعتماد صاحب کالا و شخصی امین باشد.
• دریافت هرگونه مجوز در رابطه با صادرات و واردات، مانند: مجوز استاندارد، مجوز بهداشت، مجوز وزارت ارشاد و کانون پرورش فکری کودکان، مجوز سازمان انرژی اتمی، مجوز وزارت ارتباطات و مخابرات، مجوز مبارزه با مواد مخدر، مجوز قرنطینه مرزی و مجوز قرنطینه نباتی و البته مجوز وزارت راه که به کلیه کالاهایی که با ناوگان غیرایرانی به حمل و نقل بین‌المللی خود پرداخته باشند (شامل۱۰% کرایه حمل کالا) تعلق می‌گیرد را شامل می‌شود.
• ارائه کلیه فیش‌های پرداختی و هر گونه هزینه انجام شده در گمرک
• یک ترخیص‌کار با تجربه باید اشراف کامل به قوانین امورگمرکی، تعرفه های گمرکی و واحدهای گمرکی داشته باشد و اطلاعات خود را نیز به‌روزرسانی کند. 

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی در مسیر یادگیری مهارت های حرفه ای، پیشرفت شغلی، کارآفرینی و توسعه کسب و کار با بهره مندی از دانش و تجربه اساتید متخصص و دارا بودن کادری مجرب در کنار فراهم آوردن محیطی پویا با امکانات روز آموزشی، با افتخار در کنار شما خواهد بود. امیدواریم بتوانیم نقش و سهمی موثر در آینده، جایگاه شغلی و اجتماعی شما مردم کشور عزیزمان ایران داشته باشیم و رسالت اجتماعی خود را به نحو احسن ایفا نماییم.