آموزش تابلو خوانی بورس
15 دسامبر 2020 2020-12-16 14:29آموزش تابلو خوانی بورس
آموزش تابلو خوانی بورس
در این محتوا می خواهیم به صورت ساده و قابل فهم به شما یاد بدهیم که چگونه باید تابلو خوانی بورس را برای سهام ها انجام بدهیم . برای تابلوخوانی بورس ، ابتدا کلمه بورس را در گوگل جستجو کنید و سپس بر روی اولین لینک یعنی سایت tsetmc کلیک کنید و وارد این سایت شوید . تابلوخوانی به مجموعه بررسیها و مشاهدات مربوط به یک سهم از قبیل بررسی سفارشهای خرید و فروش، حجم سفارشها، تعداد معاملات، رفتار بازیگردان سهم و… گفته میشود. در واقع، تابلوخوانی برای تشخیص میزان قدرت سهم است. در این آموزش با تابلوخوانی در بورس آشنا میشویم.
تابلو خوانی چیست؟
همانطور که گفتیم، تابلو خوانی یعنی بررسی هر نماد، میزان خرید و فروش، نوسانهای قیمت، میزان عرضه و تقاضای سهامداران حقیقی و حقوقی و موارد مشابه آن که منجر به شناخت وضعیت کوتاهمدت و میانمدت سهم میشود.
اولین چیزی که برای تابلوخوانی باید با آن آشنا باشیم، اطلاعات معامله سهم است که در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) میتوانیم به آن دسترسی داشته باشیم. اگر به دنبال سهم خاصی باشیم، با جستوجوی آن در این سایت، میتوانیم به سابقه معاملاتش دسترسی پیدا کنیم. برای مثال، نماد بکهنوج را جستجو میکنیم و نتیجه آن به صورت زیر خواهد بود.
حال اگر روی بکهنوج کلیک کنیم، اطلاعات مربوط به معاملات این سهم به صورت زیر نمایش داده میشود.
همانگونه که در تصویر بالا مشخص است، بخشهای مختلف اطلاعات مربوط به سهم با اعداد ۱ تا ۷ شمارهگذاری شدهاند.
- در قسمت شماره ۱ میتوانیم تغییرات سهم را مشاهده کنیم. برای مثال، قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله سهم در این بخش نشان داده میشود.
- بخش شماره ۲ بازه تغییرات سهم را به صورت روزانه، هفتگی و سالیانه نشان میدهد.
- یکی از بخشهای بسیر مهم تصویر بالا، بخش شماره ۳ است که در آن، تعداد خریداران و فروشندگان، میزان خرید و فروش حقیقیها و حقوقیها و حجم معاملات آنها نشان داده میشود.
- تعداد معاملات و حجم معاملات را میتوان در بخش ۴ مشاهده کرد.
- در قسمت شماره ۵، اطلاعات مربوط به تعداد سهام، حجم مبنا، سهام شناور و میانگین حجم ماه به نمایش گذاشته شده است.
- در قسمت ۶، روند کنونی معاملات سهم نشان داده میشود. در حالت کلی، سه حالت در معاملات یک سهم میتواند رخ دهد. اول اینکه صف خرید باشد، دوم آنکه صف فروش باشد و سوم خرید و فروش به صورت متعادل انجام شود.
- در بخش ۷ نیز نمودار قیمت و حجم در طول روز ارائه شده است.
- در قسمت شماره ۸ مقادیر P/E و EPS نمایش داده میشود.
دانستن تعریف اصطلاحات زیر برای ادامه بحث لازم است:
- قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله با یکدیگر تفاوت دارند. قیمت پایانی یک سهم در یک روز، در واقع میانگین قیمتهایی است که سهم مورد معامله قرار گرفته است. اگر حجم معاملات یک روز حداقل برابر با حجم مبنا باشد، میانگین قیمت معاملات به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته میشود. اما اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبتِ افزایش یا کاهش سهم از قیمت کاسته شده و قیمت پایانی بر آن اساس محاسبه میشود.
- حجم مبنا حداقل تعداد سهمی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در دامنه نوسان کامل رشد کند یا کاهش یابد. طبق قانون، در یک سال باید حداقل ۲۰ درصد از کل سهام یک شرکت معامله شود. اگر تعداد روزهای کاری یک سال را ۲۵۰ فرض کنیم، حجم مبنای روزانه ۰٫۰۰۰۸ (هشت ده هزارم) کل سهم است. مثلاً اگر شرکتی ۱۰۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۸۰ هزار سهم خواهد بود.
- سهام شناور آن بخش از سهام یک شرکت است که سهامداران آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار میرود در آینده نزدیک قابل معامله باشد. برای مثال اگر شرکت ب سهامدار ۸۰ درصد سهام شرکت الف باشد و از سهامداران راهبردی آن بوده و قصد فروش در کوتاهمدت نداشته باشد، میتوان گفت که سهم شناور شرکت الف، ۲۰ درصد است.
- وقتی حجم عرضه یک سهم بیشتر از تقاضای آن باشد صف فروش و وقتی حجم تقاضای آن نسبت به عرضهاش بیشتر باشد، صف خرید برای آن تشکیل خواهد شد. یکی از دلایل تشکیل صف خرید یک سهم، اقبال مردم به آن سهم و از دلایل تشکیل صف فروش عدم استقبال سهامداران نسبت به آن است.
- P/E حاصل قیمت سهم بر قیمت سود است. وقتی P/E سهمی از میانگین P/E گروهی که در آن قرار دارد بیشتر باشد، نشانه خوبی نیست. هرچه نسبت P/E بیشتر باشد، ارزندگی بنیادی سهم کمتر است. البته استثنائاتی نیز وجود دارد و ممکن است عکس این موارد رخ دهد. مورد بعدی EPS است که همان سود پیشبینی شده سهم است. اما سودی که تقسیم میشود DPS نام دارد.
یکی از بهترین منابع برای آشنایی با بورس که به زبانی ساده بیان شده، آموزش ویدئویی «آموزش مقدماتی بازار بورس – از ورود تا شروع معاملات سهام» است. با آموزش به راحتی میتوانید مفاهیم بورس را یاد بگیرید و شروع خوبی برای ورود به بازار سرمایه داشته باشید. در این آموزش، علاوه بر مفاهیم اصلی، اطلاعات مهم مورد نیاز سرمایهگذاری، از دریافت کد بورسی تا خرید و فروش و نکات مهم مربوط به آن ارائه شده است.
تابلو خوانی و استخراج قیمت سهم
یکی از جذابترین بخشهایی که به هنگام تابلو خوانی نمادهای مورد نظرتان با آن روبهرو میشوید «قیمت سهام» در حال حاضر است. «قیمت معامله» بیانگر آخرین قیمت معامله شده سهام و «قیمت پایانی» نیز قیمتی است که در آن روز سهام بسته میشود. این قیمت، میانگینی از قیمتهای معامله شده همان روز سهام با توجه به حجم معاملات است. اگر آخرین قیمت معامله نسبت به قیمت پایانی بیشتر باشد حکایت از اقبال بازار به سهام و نشانهای از روند مثبت احتمالی در روز کاری بعدی است؛ عکس این موضوع نیز برقرار است. ناگفته نماند که در محاسبه قیمت پایانی سهام بورسی نمیتوان از تاثیر حجم مبنای آن غافل شد. اگر تعداد سهام معامله شده در یک روز بسیار کمتر از حجم مبنا باشد قیمت پایانی نزدیک صفر خواهد بود. البته این موضوع شامل سهام فرابورسی نمیشود. چون حجم مبنای سهام فرابورسی است.
زمانهای خرید و فروش در بازار سهام
بین ساعت ۸:۳۰ تا ۹:۰ پیشگشایش بازار و سفارشگیری است. در این زمان معاملهکنندگان سفارشهایی را در سامانه ثبت میکنند. باید دقت داشته باشید که بسیاری از این سفارشها جنبه روانی داشته و هدف از آن تحریک سایر سهامداران است. مثلاً ممکن است صفهای تصنعی خرید و فروش برای یک سهم ایجاد شده و سهامدار تازهکار را به اشتباه بیندازد. در این بازه معاملهای صورت نمیگیرد. از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۲ نیز معاملات به صورت عادی و در بازه مجاز قیمتی انجام میشود.
معمولاً ساعت ۹:۰۰ تا ۹:۳۰ بازی دست حقیقیها است و نمیتوان روی معاملات در این زمانها حساب کرد. بهتر است در این بازه زمانی بازار را تحت نظر داشته باشید و هیجانی عمل نکنید. البته گاهی ممکن است طبق پیشبینیها و اخبار تحلیلتان این باشد که سهمی متقاضی زیاد داشته و ممکن است در صورتی که زودتر آن را نخرید، وارد صف خرید شوید. برترین سهمها از نظر عرضه و تقاضا نیز باید بررسی شوند و میتوانند ملاک انتخاب تحلیلگران قرار گیرند.
سهام شناور در تابلوخوانی بورس
به این معنا است که از کل سهامی که آن شرکت دارد چند درصد آن قابل معامله می باشد . به این مورد در تحلیل های خود حتما توجه کنید . زیرا شرکت هایی که سهام شناوری دارند مستعد سفته بازی هستند و احتمال دارد خیلی سریع بالا بروند و یا خیلی سریع پایین بیایند چون بازیگردان های این سهام تعداد افراد کمتری هستند و آن ها می توانند برای سهام تصمیم بگیرند . در تابلوخوانی بورس ، در مورد سهامی که شناوری بالایی دارند این مورد متفاوت است و تغییرات و نوسانات قیمت طبق اصول و منطق خواهد بود .
بازه ها در تابلوخوانی بورس بازه روز بالاترین و پایین ترین قیمتی است که سهم در آن طی روز معامله شده است که در طول روز بین مثبت 5 و منفی 5 قیمت پایانی روز قبل می تواند تغییر کند که به آن قیمت مجاز روز می گویند . در تابلوخوانی بورس ، بازه هفته و بازه سال هم نوسان قیمت را در طی هفته و سال نمایش می دهند .
تعداد سهام و حجم مبنا در تابلوخوانی بورس
تعداد سهام در جلوی اسم آن جهت تابلوخوانی بورس به طور مشخص ذکر شده است که در پایین آن حجم مبنا می باشد که این نکته را باید بدانید که اگر سهم به اندازه حجم مبنا معامله نشود قیمت پایانی از قیمت معاملاتی پایین تر خواهد بود . مثلا اگر حجم معاملات روز سهم یک پنجم حجم مبنا باشد و معاملات امروز روی مثبت 5 معامله شده باشد در واقع قیمت پایانی هم به اندازه یک درصد افزایش می یابد . ( یعنی یک پنجم از حداکثر بازه روز یعنی 5 درصد افزایش ) . اگر حجم معاملات به اندازه حجم مبنا و یا بیشتر از آن باشد نیز قیمت پایانی همان میانگین روز خواهد بود .
- اگر حجم مبنای یک سهم در صفحه آن نماد یک درج شده باشد انگار که حجم مبنا وجود ندارد .
- سعی کنید در تابلوخوانی بورس ، سهم هایی را انتخاب کنید که بتواند حجم مبنای خودش را پر کند تا با توجه به قانون جدید که از اسفند 98 در بورس تهران وضع شده است ، آن سهم بتواند سود خوبی به شما بدهد . باید توجه کنید که بعضی از سهم ها هستند که تعداد معاملات آن ها بسیار کم است و این موضوع باعث می شود بعد از مدتی که مثلا بازار وارد رکود می شود ، همیشه قیمت معاملات تغییر می کند اما قیمت پایانی متاسفانه به خاطر حجم کم معاملات تغییر چندانی نخواهد داشت .
تابلو خوانی بورس آسانتر با درک مفهوم اصطلاحهای (EPS) و (P/E)
یکی از اطلاعات اصلی که در تابلو خوانی بورس به کارمان میآید «سود هر سهم یک شرکت» (EPS) و «نسبت قیمت به درآمد» (P/E) برای هر سهم است که به شدت مورد توجه معامله گران قرار دارد. در ادامه به توضیح این موارد میپردازیم.
منظور از سود هر سهم یا (EPS) چیست؟
یکی از انواع صورتهای مالی شرکتها «صورت سود و زیان» است. صورت سود و زیان، نمایانگر عملکرد شرکت در طول یک دوره زمانی است و محصول نهایی آن سود – یا زیان – خالص به شمار میرود. در تصویر زیر یک نمونه از صورت سود و زیان شرکت «گسترش نفت و گاز پتروشیمی تامین» را میبینید. باید به این نکته توجه داشته باشید که همه معامله گران به دنبال برآورد سود هر سهم سال آینده یک شرکت هستند تا در صورتی که احتمال افزایش آن وجود داشته باشد سهام این شرکتها را خریداری کنند. تحلیلگران بنیادی با استناد به مجموعهای از دادههای اقتصادی و پیشبینی آینده شرکتها، سود هر سهم سالهای آتی شرکتها را برآورد میکنند. اهمیت این موضوع باعث شده که در صفحه هر نماد اطلاعاتی در مورد سود هر سهم (EPS) آن شرکت درج گردد.
منظور از نسبت قیمت به درآمد هر سهم یا (P/E) چیست؟
این نسبت از تقسیم قیمت جاری سهم – که در اصطلاح به آن «قیمت تابلوی سهم» میگویند – بر سود هر سهم به دست میآید. در تمام دنیا استفاده از نسبت «قیمت به درآمد هر سهم» در شمار ابزارهای رایج همه معامله گران قرار دارد. در بازار بورس ایران نیز از این نسبت به عنوان یک ابزار رایج برای تحلیلگران بنیادی استفاده میشود. این نسبت همواره در کنار «برآورد دقیق سود هر سهم» به عنوان اصلیترین فاکتور، تلاش میکند تا با تخمین دقیق نسبت (P/E) بتواند دقیقترین برآورد را از ارزش ذاتی شرکتها داشته باشد.
محاسبه سود هر سهم (EPS) بر مبنای مدل (TTM) به چه شکلی انجام میشود؟
قبل از بهمن ۱۳۹۶ سازمان بورس تاکید کرد که شرکتها باید گزارش پیشبینی عملکرد خود را منتشر کنند. شرکتهای بورسی و فرابورسی نیز این کار را در چندین گام انجام میدادند. در گام اول، یک ماه مانده به شروع دوره مالی جدید یک پیشبینی از عملکرد سال مالی بعد خود منتشر میکردند و پس از آن متناسب با هر گزارش میاندورهای، گزارش پیشبینی خود را بازنشر میکردند. از طرفی، بسته به شرایط، سود هر سهم پیشبینی خود را افزایش (تعدیل مثبت) یا کاهش (تعدیل منفی) میدادند. با هر تغییر در گزارش پیشبینی شرکتها – اگر آن تغییر بیش از ۲۰ درصد انجام میشد – نماد بسته میشد و بدون محدودیت نوسان مورد بازگشایی قرار میگرفت. در نتیجه، معمولا شاهد تغییرات سنگینی بودیم. با وجود آنکه این موضوع باعث سادگی محاسبهها برای سرمایهگذاران میشد اما چون دیدگاه شرکت در آن تاثیرگذار بود، امکان داشت برخی شرکتها با هدف خاصی گزارش خود را تغییر دهند و باعث گمراهی سرمایهگذاران شوند.
تا زمانی که قانون انتشار گزارش پیشبینی برای شرکتها پابرجا بود آخرین سود هر سهم پیشبینی گزارش شده از سوی شرکت، مبنای (EPS) گزارش شده سازمان بورس قرار میگرفت. اما از بهمنماه ۱۳۹۶ مصوبهای نزد سازمان بورس تصویب شد که پیرو آن شرکتها از آن تاریخ به بعد مجاز به انتشار گزارشهای پیشبینی عملکرد خود نیستند و باید هرگونه آثار مالی احتمالی در عملیات شرکت را در گزارش جداگانهای تحت عنوان «گزارش تفسیری مدیریت» یا در قالب شفافسازی ارائه کنند. بنابراین، چون در این حالت از (EPS) پیشبینی شده خبری نبود، مجبور شدند از مبنای دیگری برای گزارش (EPS) در سایت (TSETMC) استفاده کنند. یکی از فرمتهای جهانی گزارش (EPS) روشی به نام (Trailing Twelve Months) یا به اختصار (TTM) است. اما منظور از (EPS) به روش (TTM) چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکتها موظف هستند تا در هر دوره سهماهه صورتهای مالی خود را گزارش کنند. در نتیجه، میتوان به سود هر سهم در دورههای سهماهه شرکتها دسترسی پیدا کرد.مدل (TTM) چنین بیان میکند که شرکتها را میتوان بر اساس (EPS) دوازده ماه گذشته آن (۴ دوره سهماهه) ارزیابی کرد.
نسبت (P/E) هر سهم به روش (TTM)
تا قبل از اجرایی شدن مدل (TTM) از سود هر سهم پیشبینی شده که توسط شرکتها ارائه میشد استفاده میکردند. اما با اجرایی شدن مدل (TTM) از سود به دست آمده ناشی از این روش استفاده میشود. یکی از مزیتهای مدل (TTM) این است که به ما مقدار سود هر سهم را با فرض عدمتغییر شرایط در آینده نشان میدهد. در نتیجه، اگر شرایط بهتری رقم بخورد بدون تردید، سود هر سهم در روش (TTM) افزایش پیدا خواهد کرد و این موضوع نمایانگر پتانسیلهای صعود در آینده خواهد بود. این روش، مجموع سودهای چهار دوره سهماهه گذشته هر سهم را نشان میدهد. بنابراین، اگر در دوره سهماهه گذشته، عملکرد شرکت بهبود پیدا کرده باشد، مقدار (EPS) گزارش شده افزایش خواهد یافت. این روش برای شرکتهایی که روند سودسازی آنها با نوسان زیادی همراه است کارا نیست. مثلا در شرکتی مانند سایپا که در برههای سود هر سهم محدود و در برههای دیگر زیان میسازد قطعا این روش کارایی خود را از دست میدهد.
(P/E) گروه
میانگین مقدار (P/E) شرکتهایی که در آن صنعت فعالیت دارند.
آخرین معامله
در این آیتم میتوانید زمان آخرین معامله صورت گرفته روی نماد انتخاب شده را مشاهده کنید.
صف خرید در تابلوخوانی بورس
در تابلوخوانی بورس ، زمانی که درخواست های خرید سهم از درخواست های فروش بیشتر بشوند و در واقع فروشنده ای برای این سهم وجود نداشته باشد ، سفارش های خرید درون صفی قرار میگیرند تا به ترتیب وقتی فروشنده ای پیدا شد معامله صورت بگیرد . در تابلوخوانی بورس ، در چنین شرایطی گفته میشود که صف خرید تشکیل شده است و معمولا صف خرید در بیشترین قیمت مجاز سهم در اون روز یعنی در مثبت 5 درصد به وجود می آید . در این حالت در تابلوخوانی بورس ، پنجره مربوط به سفارشات فروشندگان خالی میشود .
صف فروش در تابلوخوانی بورس
در تابلوخوانی بورس ، زمانی که درخواست های فروش سهم از درخواست های خرید سهم بیشتر بشوند و در واقع خریداری برای این سهم نباشد ، سفارش های فروش درون صفی قرار میگیرند تا به ترتیب وقتی خریداری پیدا شد معامله صورت بگیرد . در چنین شرایطی در تابلوخوانی بورس ، گفته میشود که صف فروش تشکیل شده است و معمولا صف فروش در کمترین قیمت مجاز سهم در اون روز یعنی در منفی 5 درصد به وجود می آید . در این حالت پنجره مربوط به سفارشات خریداران خالی میشود .
خرید و فروش های حقیقی و حقوقی در تابلوخوانی بورس
به شما پیشنهاد می کنیم اگر می خواهید که در بازار موفق باشید حتما روند خرید و فروش حقوقی ها را مد نظر داشته باشید . به این دلیل که اگر حقوقی از یک سهم حمایت بکند حتما آن سهم بالا خواهد رفت . نیازی هم نیست که حتما اتفاق خوبی برای آن سهم افتاده باشد . و بر عکس یک سهم هر چقدر هم اتفاق های خوبی برای آن افتاده باشد ، اگر حقوقی نخواهد که آن سهم بالا برود با عرضه های آبشاری خودش جلوی آن را خواهد گرفت . پس شما نیاز دارید که در یک دوره زمانی بروید و رفتار حقوقی ها را ببینید و ببینید که آیا حقوقی ها از سهم حمایت می کنند یا خیر . مثلا بعضی اوقات اتفاق می افتد که یک سهم بعد از یکی دو روز به صف خرید می رسد اما به یکباره حقوقی می آید در عرض چند لحظه تمام آن سهم را عرضه می کند و بقیه مردم می ترسند که دیگر وارد صف خرید آن سهم شوند و همین باعث می شود تا در تابلوخوانی بورس ، آن سهم پایین بیاید .
در تابلوخوانی بورس ، بعضی اوقات هم هست که صف خرید می شود اما چون حجم معاملات پایین است حقوقی حمایت نمی کند و فروش ندارد . مثلا یک سهم 200 میلیون صف خرید دارد . در این حالت کار درست این است که حقوقی بیاید یک مقدار از آن صف را عرضه کند تا قیمت پایانی آن تغییر پیدا کند اما متاسفانه خیلی از حقوقی ها این کار را نمی کنند و همین سبب می شود تا سهم تا چند روز در صف خرید و یا صف فروش خواهد بود . گاهی اوقات اتفاقات سیاسی می افتد و باعث می شود که سهم ها تا چند روز یا یک هفته منفی باشد و بعضی از حقوقی ها ورود نمی کنند که سهام را خریداری بکنند تا حس خوبی برای سهام داران دیگر اتفاق بیافتد و آن ها بیایند تا از سهم حمایت بکنند .
اما بعضی از سهام دارهای بزرگ می آیند و بعد چند روز سهم ها را جمع می کنند و افرادی که در صف فروش هستند ، می توانند موفق شوند که سهم خود را بفروشند . پس باز هم تکرار می کنیم که برای موفقیت در بورس در تابلوخوانی بورس ، حتما باید روند خرید و فروش حقوقی ها را چک کنید . چون بعضی از حقوقی ها واقعا می خواهند که حمایت بکنند و یا سود بکنند . اما بعضی از حقوقی ها اصلا این عوامل برای آن ها مهم نیست و دوست دارند سهم خود را در یک عددی نگه دارند و بیشتر eps را افزایش دهند تا این که بخواهند که قیمت سهم افزایش پیدا کند .